مهرگان درباره شخصیت «آقای قاضی» گفت: قبول دارم كه شاید خیلی از قضات ما شبیه «آقای قاضی» نباشند. ولی سعی كردیم با مطالعه آداب قضات و قضاوت‌های امیرالمومنین یك قاضی قهرمان را طراحی كنیم.
سجاد مهرگان، كارگردان سریال «آقای قاضی» در برنامه «سینماچی» رادیو جوان درباره شكل‌گیری ایده این سریال گفت: ایده شكل‌گیری سریال «آقای قاضی» به مشكل شخصی من بر می‌گردد. من سال‌ها پیش كه مستاجر بودم، با صاحب ملكم دچار مشكل شدم و طبق پیگیری‌هایی كه با شورای حل اختلاف و ناظرین صنف املاك داشتم، متوجه شدم كه هم خودم از قانون چیز كمی می‌دانم و هم ناظر صنف و صاحب ملك اطلاعات حقوقی كمی دارد.
مهرگان ادامه داد: ایده برنامه از آنجا شكل گرفت كه ما نیاز به برنامه‌ای داریم كه علاوه‌بر سرگرم بودنش آموزه‌های حقوقی برای مردم داشته باشد. قاعدتاً با همین محوریت نمونه‌هایی در دنیا بود و آن نمونه‌ها هم دیده شد ولی در نهایت به آن چیزی رسیدیم كه با نمونه‌های خارجی خیلی متفاوت است. آن‌ها عموماً رئالی‌شو هستند، ولی ساختار ما سریالی بود.
كارگردان سریال «آقای قاضی» در پاسخ به این سوال كه دادگاه این سریال شبیه دادگاه‌های شبیه ایران نیست و آیا تمام وقایع «آقای قاضی» مبتنی‌بر قواعد و قوانین حقوقی است، افزود: من اعتقاد دارم كه رسانه و هنر باید نگاهش به سمت آینده باشد و سعی كند ما را به جایی ببرد، كه آن سمت نیستیم. در سریال «آقای قاضی» هم سعی كردیم مماس بر واقعیت باشیم. این سریال براساس واقعیت خلق نشده، ولی از واقعیت هم دور نبودیم. سعی كردیم به الگوی ایده‌آل دادگاه‌های ایرانی نزدیك شویم و در عین حال از واقعیت جدا نباشیم.
وی افزود: از روز اول تصمیمان این بود كه فضاسازی‌مان دراماتیك‌تر باشد. فضاسازی كه دادگاه‌های ما دارند، شبیه فیلم «جدایی نادر از سیمین» است كه ما می‌خواستیم این فضا را تغییر دهیم و فضای جدیدتر و دراماتیك‌تر را نشان دهیم. در نحو بازی كردن هم سعی كردیم بسیار به رئالیسمی كه می‌بینیم، نزدیك باشیم. قبول دارم كه شاید خیلی از قضات ما این شكلی نباشند. ولی ما قضات زیادی هم دیدیم كه این شكلی بوده و سعی كردیم با مطالعه آداب قضات و قضاوت‌های امیرالمومنین یك قاضی قهرمان را طراحی كنیم.
مهرگان در پاسخ به این سوال كه این سریال چقدر به واقعیت نزدیك بود، توضیح داد: من فكر می‌كنم حدود 300 سوژه انتخاب شد و از این تعداد، 150 سوژه اصلی در نظر گرفته شد و تیم حقوقی ما تقریباً 125 پرونده را انتخاب كردند. بنابراین سعی كردیم حدود 70، 80 درصد سوژه‌ها به فرایند آیین دادرسی پایبند باشند. بجز شخصیت آقای قاضی بقیه بازیگران هم بازیگران تئاتری و آموزشگاهی بودند.
در ادامه، مجید كریمی، تهیه‌كننده و حقوقدان درباره كارگردانان فیلم اولی و لزوم دریافت تاییدیه از بنیاد سینمایی فارابی برای ساخت فیلمشان گفت: اخیراً این اتفاق رسمیت پیدا كرده و از دهه 60 این اتفاق در خانه سینما توسط كانون كارگردانان رخ داد. بعدها با مداخله دولت حمایت آن‌ها ادامه پیدا كرد.
كریمی ادامه داد: فلسفه احراز صلاحیت كارگردانی صرف‌نظر از اینكه با اصول قانون اساسی در تعارض است، شاید به لحاظ كیفی قابل قبول بود. از این جهت كه در دهه 60 و 70 امكانات محدودی برای فیلمسازی داشتیم و دولت هم تامین‌كننده این امكانات بود. این سند اولیه مبنی‌بر شایسته سالاری انجام می‌شد.
این حقوقدان توضیح داد: اما امروز وابستگی به نهاد حاكمیت و دولت از جهت دریافت امكانات به صفر رسیده و فیلمساز جوان می‌تواند بدون این نوع حمایت‌ها و براساس علاقه‌مندی مسیرهای اداری را طی كند. احراز صلاحیت یا احراز كیفیت یك كارگردان اول نباید از طرف بنیاد فارابی یا خانه سینما اتفاق بیفتد. این موضوع برای فیلمسازان جوان مانع است و دولت بیخودی این مانع را برای فیلمسازان ایجاد كرده است.
وی با بیان اینكه فیلمساز جوان سرمایه‌ای را دارد و با فیلمنامه‌ای كه در دست دارد، در مجرای قانونی مجوزش را می‌گیرد و فیلمش می‌سازد، توضیح داد: چرا باید او از شورایی بگذرد كه آن شورا نگاه سلیقه‌ای دارد و شرایط عمومی و تخصصی‌اش هم قابل احراز نیستند. درنتیجه، این موضوع به انحصار می‌انجامد و این انحصار نه‌تنها در همه اركان اساسی جمهوری اسلامی ایران در تعارض است، بلكه دولت هم مبنایش را توزیع عادلانه گذاشته است.
این تهیه‌كننده در پاسخ به این سوال كه این انحصار از سوی بنیاد فارابی یا خانه سینما با قانون اساسی ما در تعارض است، تصریح كرد: دقیقاً، قصه انتخاب شغل و داشتن شغل برای هر شهروند ایرانی در جمهوری اسلامی ایران آزاد است مگر اینكه منافی با عفت و قوانین موضوعه باشد. اینكه به شخصی بگوییم بیاید در قالب شورایی كه ما انتصاب كردیم، صلاحیت شما را مشخص كنیم، امر بیهوده‌ای است و به تولید انحصار و رانت می‌انجامد.
كریمی گفت: افراد باید براساس علاقه و توانمندی خودشان در حرفه و شغلی كه علاقه‌مندند، فعالیت كنند. شنیده‌ها حاكی از آن است كه همین امسال بیش از 900 نفر متقاضی فیلمسازی در فیلم اول بودند و كمتر از 40 نفر انتخاب شدند. این عدد، عدد عجیبی است. شما كه دم از اشتغال و حمایت جوانان و عدالت می‌زنید، این اولین گام است كه دولت می‌تواند عقب‌نشینی كند. عقب‌نشینی نه از موضع متعلق به خودش، بلكه از حقوق مردم عقب‌نشینی كند و اجازه دهد مردم براساس حقوقشان آنچه را كه اختیار دارند، عملی كنند.
