فرشاد مهدی‌پور، معاون مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در برنامه «منحصر به فرد» رادیو جوان درباره وضعیت رسانه‌ها گفت: ما امروز با مجموعه‌ای از رسانه‌ها روبه‌رو هستیم كه در آن چند اتفاقات مهم افتاده است. اولاً اینكه یك جریان اصلی مسلط در دنیا به‌وجود آمده است. اگر در 20 سال پیش جریان اصلی در دست سه خبرگزاری بزرگ دنیا یعنی آسوشیتدپرس، خبرگزاری فرانسه و رویترز بود، امروز جریان اصلی را در توییتر، اینستاگرام و فیس‌بوك می‌بینیم.

به گفته مهدی‌پور، به دلیل گسترش شبكه‌های اجتماعی و فضای مجازی میزان دسترسی خارج به داخل افزایش پیدا كرده است‌. یعنی میزان مصرف ماهواره در ایران به صورت مستقیم روند كاهشی به خود گرفته است. ولی دیدن محتوای ماهواره در شبكه‌های اجتماعی افزایش یافته است. ازطرفی، دیدن محتوای بیرونی توسط ایرانی‌ها هم راحت‌تر شده است.

معاون مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره مرجعیت رسانه‌ای و تفاوت بین خبرگزاری با شبكه‌های اجتماعی گفت: واقعیت این است كه هیچ‌كدام از شبكه‌های اجتماعی آنچه را كه ادعا می‌كنند، عملیاتی نكردند. از جمله امكان برابری در تولید محتوا و امكان دسترسی برابر را فراهم نكردند. به عنوان مثال، این شبكه‌ها در ماجرای پایان ریاست‌جمهوری ترامپ با خشونت‌‌بارترین وضع ممكن با رئیس‌جمهور امریكا برخورد كردند. در بعد از ریاست‌جمهوری هم ترامپ را به كل حذف كردند.

مهدی‌پور با بیان اینكه پیام‌رسانی مثل تلگرام كه ادعا می‌كرد خارج از این حوزه‌ها عمل می‌كند، با این روند حذفیات پیش رفت، ادامه داد: در ماجرای ترور حاج قاسم سلیمانی هم این موضوع دیده می‌شود. لحظه‌ای كه امریكایی‌ها حاج قاسم را ترور كردند و ما تلاش كردیم كه درباره این شخصیت صحبت كنیم، مسدود می‌شدیم. این مسدود شدن حدود سه سال است كه تداوم دارد. یعنی ما با پوسته‌ای از دسترسی و برابری در تولید محتوا رو‌به‌ رو هستیم. همه‌ی افراد تا جایی می‌توانند در شبكه‌های اجتماعی پیام بگذارند كه پلتفرم به آن‌ها اجازه دهد‌.

معاون مطبوعاتی وزارت ارشاد درباره اینكه آیا مرجعیت رسانه‌های داخلی تضعیف شده، افزود: ما در این زمینه پیمایشی انجام دادیم و از مردم سوال می‌كنیم كه شما چی می‌بینید، چی می‌خوانید، چگونه به محتواهای مختلف دسترسی پیدا می‌كنید و از چه ابزارها و بستری استفاده می‌كنید. ممكن است در روزنامه‌ها با تضعیف فروش دكه‌ای روبه‌رو باشیم. اما وقتی به سراغ همه شبكه‌های اجتماعی برویم، محتوای همین رسانه‌ها بازنشر داده می‌شود. حدود 15 درصد از مردم به صورت مستقیم این رسانه‌ها را ترغیب می‌كنند و بخش زیادی از محتوایی كه مردم در شبكه‌های اجتماعی می‌بینند، محتوای رسانه‌های رسمی و داخلی است.

فرشاد مهدی‌پور گفت: معتقدم كه حتماً مرجعیت رسانه‌های داخلی تضعیف شده ولی از بین نرفته است. این تلاش كه اعتماد به‌نفس از رسانه‌ها گرفته شود، كاری خطرناك است‌. اتفاقاً بزرگترین و پرمخاطب‌ترین رسانه در كشور رادیو و تلویزیون است. بعد از رادیو و تلویزیون خبرگزاری‌ها و روزنامه‌های اصلی در محیط داخل و خارج تاثیرگذارند. همین امروز بعضی از روزنامه‌ها می‌توانند با سرمقاله‌شان در سیاست‌گذاری جمهوری اسلامی تغییراتی ایجاد كنند یا پیام‌های مختلفی به جهان صادر كنند.

معاون مطبوعاتی وزارت ارشاد در پاسخ به این سوال كه ممكن است موضوعاتی كه در شبكه‌های اجتماعی مطرح می‌شود، به تیتر اول روزنامه‌ها تبدیل شود، گفت: بله این موضوع هم زیاد اتفاق می‌افتد. اینكه فضای مجازی و شبكه‌های اجتماعی افكار عمومی را به دست گرفتند، مناقشه‌ای ندارم. اما با‌این حال، روزنامه از نظر ما رسانه راهبردی در كشور است. بعضی از محققین هم به این نتیجه رسیده بودند كه ممكن است دوران كرونا باعث بازگشت به رسانه‌های مكتوب شود‌. چراكه نوعی بی‌تابی و بهم‌ریختگی را در آن دوران شاهد بودیم.

مهدی‌پور درباره برطرف كردن مشكلات رسانه‌ها گفت: از آنجایی كه منابع انسانی جزو گران‌قیمت‌ترین بخش هر رسانه محسوب می‌شود، یكی از چالشی‌ترین موضوعات این حوزه كاهش تعداد خبرنگاران حرفه‌ای باقی مانده در رسانه است. یعنی خبرنگارانی كه یك دوره خبرنگاری را به صورت كارگاهی می‌گذرانند، خیلی زود از حوزه خبری خارج می‌شوند و می‌خواهند سردبیر یا روابط عمومی یك سازمان شوند.

وی گفت: تعداد خبرنگارانی كه به مدت طولانی در این حرفه هستند، خیلی كم است. در جلسه كنفرانس خبری رئیس‌جمهور حضور داشتم و تعداد خبرنگارانی كه بیش از 10 سال كار مداوم خبر انجام دادند، به چند نفر بیشتر نمی‌رسید. البته بعضی‌هایشان در جایگاه خبرنگار حضور نداشتند. این موضوع آسیب بزرگی است. ما به مدیران رسانه‌ها این تكلیف قانونی را یادآور شدیم كه باید اعضای رسانه خود را بیمه كنند. بنابراین بیمه شدن خبرنگاران در رسانه‌ها را الزام‌آور كردیم و شرط تمامی حمایت‌هایمان قرار دادیم.

معاون مطبوعاتی وزارت ارشاد با بیان اینكه چالش اصلی این است كه منزلت خبرنگاری كاهش پیدا كرده است، افزود: از طرفی باید در قانون به لحاظ ساختاری تغییراتی صورت بگیرد كه شغل خبرنگاری مراتب داشته باشد. خبرنگار نمی‌تواند به مرتبه خبرنگار خبره، خبرنگار باسابقه و ... تبدیل شود و مراتب حرفه‌اش را در خود سازمان طی كند. اینجاست كه همیشه خبرنگار باقی می‌ماند.

فرشاد مهدی‌پور با اشاره به اینكه در حال تلاش هستیم تا رسانه را به سمت حركت‌های بنگاهی و موسساتی ببریم و ترویج كنیم، افزود: در تلاش هستیم كه رسانه‌ها را به سمت حركت‌های بنگاه‌داری و موسساتی تشویق كنیم. البته با موانع حقوقی روبه‌ رو هستیم. یعنی به دنبال آن هستیم كه امتیازات بیشتری به موسسات مطبوعاتی بدهیم. یعنی شبه هلدینگ به وجود بیاید و حوزه بنگاه‌داری رسانه را تقویت شود.

وی درباره شكایت‌های قضایی كه برای رسانه‌ها به‌وجود می‌آید، افزود: من فكر می‌كنم در دهه گذشته روند شكایت‌ها روند نزولی بود. یعنی از سبك اداره دستگاه قضایی 12 سال پیش به این سمت این موضوع نهادینه شده كه روند تعامل با اصحاب فرهنگ، هنر و رسانه تغییر كرده است. به همین دلیل، دادسرای مطبوعات، شورای حل اختلاف مطبوعات ایجاد شده است.