اول اینكه ما مدل حكمرانی مردمی،مشاركتی خود را آن چیزی كه باعث به ثمر رسیدن انقلاب و توفیقات زیادی در این مسیر شد، گویا به مرور كمرنگ شده و به سمت فراموشی رفته است. شاید بعد از استقرار دولت كه حالا حتی با مدلهای توسعه ای مدرن یك مقداری آمیخته بود، مدل مشاركت مردمی به مرور كمرنگ شد و فقط ناظر به شركت در انتخابات و رأی گیری ها شد‌. و یك پوسته ای از آن در بعضی از عرصه ها به جای ماند. در برهه هایی هم مشاهده كردیم ؛ مثل جنگ، سیل، زلزله، كرونا، باز هم حضور مردمی اتفاق افتاد. اما به صورت نظام مند و سازمان یافته، این حضور مردمی به نظر می رسد در سیستم حكمرانی ما در هم تنیده و منسجم یافته نشده است.

دكتر اردبیلی عنوان كرد: خانواده به عنوان اصلی ترین و بنیادی ترین نهاد مردمی كه سابقه تاریخی، بومی و فرهنگی دارد، در معنای جهانی هم هست. در بافت فرهنگی ایران، خانواده یك جایگاهی دارد، صاحب عملكردها، صاحب هویت، صاحب قدرتی در طول تاریخ بوده است. ما هم بنا بوده است كه عنوان هسته بنیادی را حفظ كنیم و محور پیشرفت كشور ما بر اساس این بنیاد مهم اجتماعی ـ فرهنگی بنا شود.

كارشناس خانواده افزود: حكمرانی ما نیازمند این است كه خانواده محور شود در مسیر مردمی شدن، یك سطح نازلی دارد، سطح نازل آن این است كه ما حكمرانان، ما دولت مردان، خانواده را به عنوان یك نهادی كه فرعی، حاشیه ای، تبعی حاكمیت است، در نظر می گیریم و تصور می كنیم ما یك دستی به سر این نهاد گاهی بكشیم و یارانه به آن بدهیم، دو تا وام برای آن مصوب كنیم و سعی كنیم در صحبت های خود بگوییم كه خانواده مهم است و در همین سطح نازل سعی كنیم خود را دوستدار خانواده كنیم. اما سطح بالاتری از این در یك چیزی مثل سیاستهای كلی خانواده تصویر و ترسیم شده و سطحی شده كه پیوست خانواده را مطرح می كند. البته من عقیده دارم سیاستهای كلی خانواده فرای پیوست خانواده است. اما آن چیزی كه از نخبگان و مدیران شنیده می شود پیوست خانواده است.

اردبیلی اضافه كرد: این كه ما بدانیم هر اقدام، برنامه، سیاستگذاری، هر كاری انجام می دهیم تأثیری روی خانواده می گذارد. حداقل بدانیم و پیوست خانواده را برای هر سیاست خود داشته باشیم.به نظر می رسد در جهانی كه پیش روی ما است به دلایل مختلفی، از سطح دوستدار خانواده و صرفاً طرح كردن پیوست خانواده بگذریم و به سطح خانواده محوری برسیم. یعنی حكمرانی خانواده را به خاطر خانواده بودن آن به رسمیت بشناسد. به آن اعتبار و امكان بدهد، بخشی از حكمرانی را به او تفویض كند. یعنی اگر خانواده، آمد و گفت من می خواهم یك بنگاه كسب و كار ایجاد كنم، آن امكانی كه در اختیار یك شركت قرار می گیرد، در اختیار او قرار بگیرد. اگر چهل تا خانواده آمدند، مثلاً آموزش محله خود، سلامت محله خود، مدیریت پسماند محله خود را یا هر چیزی دیگری را طلب كردند، حكمرانی باید این را ریل گذاری كند و در اختیار آنها قرار دهد.

دكتر اردبیلی در ادامه گفت: اولاً خود حكمرانی لازم است كه متواضعانه خود را در سطح چشم مردم بیاورد.از دید مردم و دریچه نگاه مردم بتواند مسائل كف جامعه را بفهمد . یعنی بازفهمی كند و بعد با مشاركت خود مردم به راهكارها و راه حل ها برسد. واقعاً اگر هم روزگاری جواب می داد كه نمی داد، همان موقع هم روزگار این كه سیاست گذاران و نخبگان و مدیران بنشینند و پشت درهای بسته راه حلهایی را برای مسئله های ذهنی خود خلق كنند و بعد سلسله مراتبی در جامعه ساری و جاری كنند و انتظار داشته باشند مردم در اجرای آنها حداكثر مشاركت را كف میدان بیاورند اگر هم دوره ای اینطور بوده است این دوره گذشته و من فكر میكنم هیچ وقت هم این اتفاق نیفتاده است.

اردبیلی درباره رابطه و تعامل دو سویه حكمرانی و مردم گفت:حكمرانی در واقع وكیل مردم او را انتخاب كردند برای این كه همین كار را ریل گذاری كند. در كلان جامعه، آن اعتبارات كلان، سهم گذاری این ها، تقسیم این ها، ریل گذاری این كه چگونه مردم بتوانند این سطح از مشاركت را وارد آن بشوند این ها كار حكمرانی است. اما اگر در واقع این ملاحظه را در نظر نگیرد به مرور پایگاه اصلی خود، آن چیزی كه انقلاب ما بر مبنای آن شكل گرفته است و بزرگترین واقعه عصر را رقم زده است و بعد بر مبنای آن تا به حال جلوی این همه قدرت جهانی ایستاده است این به مرور كمرنگ می شود و از دست خواهد داد. تنها راه برون رفت ما، تنها راه مواجهه فعال ما با مدل ایرانی ـ اسلامی ما، با عصر پسامدرن در واقع مدل خانواده محور است.

دكتر اردبیلی تصریح كرد: خانواده دیگر نه آموزش فرزندان در اختیار او است، نه شغل فرزندان، نه ازدواج فرزندان، نه هیچ چیزی از آینده. خانواده ای كه همه چیز اعضای خود را تكفل می كرد ناگهان از همه این ها تهی شد و بعد ما انتظار داریم خانواده در یك چنین جهانی بصرفد. ما یك مزیت جدی در كشور خود داریم كه كما كان خانواده هست و مهم است و در پیمایش هایی كه انجام شده، عمده نوجوانان و جوانان ما در آینده ای از مسیر زندگی خود، خانواده را دارند. یعنی تشكیل خانواده یك جایی در زندگی آنها وجود دارد .حالا گیرم، سن ازدواج و طلاق بالا رفته است، همه این ها وجود دارد و صدمه خورده است. چون این موضوعات وجود دارد می شود پای روی این گذاشت و در واقع پله های بعدی خانواده محوری را تعریف كرد.

این كارشناس حوزه خانواده عنوان كرد: امروز نه سیستم مدیریتی ما آمادگی تفحیص حداكثری این اختیارات را به خانواده دارد، نه خانواده ما قابلیت پذیرش این را دارد. این وسط برای تحولی كه بخواهد اتفاق بیفتد لازم است این دیدگاه خانواده محور در همه عرصه های حكمرانی لحاظ شود. خانواده محوری فقط یك بحث فرهنگی ـ اجتماعی نیست كه حوزه های فرهنگی و اجتماعی آن را دنبال كنند. تمام عرصه های اقتصادی ـ اجتماعی ـ سیاسی ـ امنیتی ما باید خانواده محور را برنامه ریزی كنند. كم كم این وظیفه و عملكردها به خود خانواده ها برگردانیم تا بتوانند دوباره انگیزه زنده بودن و این كه خانواده را از مصرفی بودن، غیر عامل بودن و تأثیرپذیر بودن به خانواده مولد، تأثیرگذار و عامل تبدیل كنیم.

اردبیلی كارشناس حوزه خانواده در پایان افزود: ما نوع نگرش خود را به خانواده باید تغییر بدهیم و این باید از مدیران و نخبگان ما شروع شود. ما در واقع از نگاه طفیلی و قفیلی قابل ترحم به نگاه عامل اصلی در جامعه، اگر به آن برسیم این تغییر می تواند اتفاق بیافتد.