هادی طحان نظیف، سخنگوی شورای نگهبان با حضور در برنامه «منحصر به فرد» رادیو جوان در پاسخ به سوال محمد‌صالح مفتاح، مجری برنامه مبنی‌بر اینكه مهمترین مانع فعلی برای انتشار جلسات شورای نگهبان چیست، گفت: شورای نگهبان در عرصه شفافیت مصوبات پیشگام است. الان طرحی در مجلس است كه می‌خواهد برخی از مصوبات، مذاكرات و آراء برخی نهادها را شفاف كند در حالی كه شورای نگهبان سال‌هاست كه بدون هیچ الزام قانونی داوطلبانه این كار را انجام می‌دهد.

وی ادامه داد: ما سامانه‌ای به نام سامانه جامع نظرات شورای نگهبان داریم كه سوابق تمامی مصوبات از ابتدای انقلاب تاكنون اعم از طرح یا لایحه در سامانه وجود دارد. یعنی متن طرح یا لایحه در آن موجود است.

سخنگوی شورای نگهبان افزود: نظر شورای نگهبان كه مصوبه را تایید كرده یا نسبت به آن ایراد گرفته، در این سامانه وجود دارد. حتی ما یك اصطلاحی به نام نامه استمهال داریم كه به معنای طلب وقت بیشتر است. چون براساس قانون اساسی باید 10 روزه اظهارنظر كنیم و قانون اساسی 10 روز دومی را اجازه داده كه اگر نیاز به زمان بیشتر باشد، می‌توان از مجلس این تقاضا را كرد. حتی این نامه اداری هم در سامانه وجود دارد.

وی با بیان اینكه مشروح مذاكرات شورای نگهبان هم از یك مقطعی به بعد در این سامانه قرار داده شده، توضیح داد: از آنجایی كه از یك زمانی این بحث پیش آمد كه مشروح مذاكرات را منتشر كنیم، بنابراین شروع كردیم مذاكرات فعلی را پیاده كردیم و سابقه مذاكرات را در این سامانه درج كردیم كه این كار همچنان در حال انجام است. چند سال از مشروح مذاكرات را در سامانه بارگذاری شده و امیدوارم در سال‌های آینده تمامی مذاكرات به‌روز شوند.

طحان نظیف با اشاره به اینكه در كنار مشروح مذاكرات، گزارش استدلال‌های شورای نگهبان را هم در این سامانه بارگزاری می‌كنیم، گفت: در یكی دو سال اخیر، همكاران درپژوهشكده شورای نگهبان به این نتیجه رسیدند كه حجم مشروح مذاكرات زیاد است و ممكن است مخاطب در آن حد حوصله نكند كه آن‌ها را بخواند. بنابراین در كنار مشروح مذاكرات، گزارش استدلال‌های شورای نگهبان را آوردیم. به عنوان مثال، اگر یك ماده با ایراد مواجه شده، دلایل مخالفین و موافقین به صورت دسته‌بندی شده این استدلال‌ها را بیان كردند.

وی با بیان اینكه علاوه بر پژوهشگران، متقاضی این كار بیشتر نمایندگان مجلس هستند، توضیح داد: چون نمایندگان با مراجعه به آنها متوجه می‌شوند كه دقیقا اشكال شورا نسبت به مصوبه، چه چیزی بوده و راحت‌تر راهكار را پیدا می‌كنند. لذا ما در كنار نظر شورای نگهبان، متن طرح لایحه و مشروح مذاكرات، از سال گذشته گزارش استدلال‌های شورای نگهبان را به صورت دسته‌بندی شده داریم و در این زمینه به‌روز هستیم.

سخنگوی شورای نگهبان در پاسخ به این سوال كه در فضای حقوقی عموم مردم از ظرفیت‌های حقوقی خیلی مطلع نیستند و موضوعات را همیشه از دریچه سیاست، رسانه یا اقتصاد دیدند. آیا شورای نگهبان برای این موضوع فكری كرده، گفت: صلاحیت‌های شورای نگهبان در سایه صلاحیت نظارت بر انتخابات كه بسیار مهم است، مغفول مانده است. یعنی شورای نگهبان در افكار عمومی فقط با موضوع انتخابات و نه حتی كلان انتخابات، بلكه صلاحیت‌ها آن هم بعضا با روایت‌های نه‌چندان درست می‌شناسند. درحالی كه شورای نگهبان وظایف بسیار مهمی دارد.

طحان نظیف با اشاره به مصوبه تشدید مجازات اسیدپاشی در سال‌های گذشته و تفسیرهای نادرست رسانه‌ای از ایرادات شورای نگهبان افزود: شرع و قانون اساسی ما پاسدار حقوق مردم است. شورای نگهبان هم باید پاسدار حقوق مردم باشد. در مصوبات مختلف بارها پیش آمده كه شورای نگهبان مصوبه‌ای را خلاف شرع و قانون اساسی دانسته، به همین اعتباری كه خدمتتان می‌گویم.

وی ادامه داد: این مصوبه سال 98 به شورای نگهبان آمده بود كه درباره تشدید مجازات اسیدپاشی بود. مصوبه در شورای نگهبان بررسی شد و آقایان فقها نكاتی داشتند كه این مصوبه همه حالات را پیش‌بینی نكرده است. فرض كنید یك نفر اقدام به اسیدپاشی می‌كند و اسید به مخاطب كه معمولاً خانم‌ها هستند، اصابت نمی‌كند اما خانم به دلیل ترس زبانش بند می‌آید. بنابراین این هم جزو حالاتی است كه باید در قانون پیش‌بینی شود. این مصوبه به مجلس برگشت و بسیاری تیتر زدند كه شورای نگهبان مصوبه تشدید مجازات اسیدپاشی را رد كرد یا اینكه شورای نگهبان مخالف تشدید مجازات اسیدپاشی است؛ این درحالی است این ایرادات برای جامع‌تر شدن مصوبه بود كه البته در كمتر از یك ماه ایراد برطرف و مصوبه تبدیل به قانون شد.

سخنگوی شورای نگهبان در پاسخ به این سوال كه مشكل ما در حوزه قانون‌گذاری چیست و چرا امروز با حجمی از قوانین رو‌به‌رو هستیم كه اجرا نشدند، تصریح كرد: قانون‌گذاری فرایندی زمان‌بر و توام با تامل و مشورت و كارشناسی دارد. طرح یا لایحه باید كارش را از یك بدنه كارشناسی شروع كند تا بعد از چكش‌كاری‌ها و مشورت‌ها به كمیسیون‌های تخصصی مجلس و سپس به صحن علنی برود تا مراحل انتهایی خود را طی كند. گاهی این فرایند به خوبی طی نمی‌شود. به عنوان مثال، این فرآیند ممكن است در مصوباتی كه از فوریت برخوردارند و نیز در مصوبات دو فوریتی كه مكرر وجود دارد، به خوبی طی نشود. این در حالی است كه تعداد این مصوبات زیاد است.

طحان نظیف گفت: وقتی این فرایند با فوریت طی می‌شود، روند بررسی‌ها را سریع می‌كند. درنتیجه، بعد از مدت كوتاهی نیازمند اصلاح است. ما در شورای نگهبان برای انجام وظیفه خودمان، بررسی كارشناسی انجام می‌دهیم. یعنی ما حق نداریم كه بگوییم مصوبه خوب است یا بد. به صلاح است یا به صلاح نیست. ضرورت دارد یا ندارد. این كاری است كه باید در مجلس انجام شود. ما باید مصوبه را بررسی كنیم و بگوییم خلاف شرع است یا نه. خلاف قانون اساسی است یا نه. آنچه در بررسی مصوبات وظیفه شورای نگهبان است این است كه مصوبه، خلاف شرع و قانون اساسی نباشد.