دلیل پدیده گرد و غبار كه در روزهای اخیر مردم شاهد آن هستند، موضوع بخشی از برنامه خط آزاد بود.
زهره عبادتی، معاون محیط زیست انسانی اداره كل حفاظت از محیط زیست تهران، درباره علت آلودگی هوا در این روزها گفت: «در زمستان‌ها پدیده طبیعی اتفاق می‌افتد كه هوای سرد پایین قرار می‌گیرد و جابجایی هوا و وزش باد اتفاق نیفتد.
در نتیجه هر فعالیتی كه در آن شرایط داشته باشیم كه به نوعی باعث انتشار گازهای آلاینده به جو شود، در لایه‌های پایین جو می‌ماند و باعث می‌شود غلظت آلاینده‌ها افزایش پیدا می‌كند. به این پدیده «پایداری جوی» می‌گوییم كه معمولاً هر سال با آن مواجه هستیم.
خوشبختانه در بحث پایداری جوی با كنترل منابع آلودگی می‌توانیم تا حدی این مسئله را مدیریت كنیم و اگر شاخص خیلی افزایش پیدا كرد، از آن جلوگیری كنیم. به طور مثال در سال گذشته، فقط یك روز شاخص بالای 150 داشتیم.»
وی درباره وضعیت آلودگی هوای امسال گفت: «امسال متاسفانه از نیمه فروردین‌ماه با توجه به اینكه سال كم‌بارشی، حتا در خاورمیانه داشتیم، باعث شده كه مناطقی در كشورهای اطراف مثل عراق و عربستان و تركیه و مناطق داخلی، مانند هفت جایی كه مستعد تولید گرد و غبار هستند، به دلیل كمبود بارش و نبود پوشش گیاهی با هر وزش بادی این گرد و غبار پخش شود.
گاهی شدت وزش باد در حدی است كه ما حتا دو روز تجربه گرد و خاك از سمت شمال غرب عراق را داشتیم كه بعد از یك روز از آنجا به تهران و شهرهای مركزی رسید.»
عبادتی در پاسخ به اینكه سازمان‌های حفاظت از محیط زیست چه برنامه‌ای دارند كه در سال‌های آینده كمتر شاهد چنین اتفاقی باشیم، گفت: «آیین نامه اجرایی مقابله با پدیده گرد و غبار از سال گذشته به‌روز رسانی و ابلاغ شده است.
برای همه دستگاه‌ها مثل وزارت جهاد كشاورزی، سازمان مراتع و جنگل‌ها و سازمان محیط زیست و ... تكالیفی تعیین شده است كه در بحث مقابله با گرد و غبار و پدیده بیابان‌زدایی برنامه‌هایی داشته باشند.
همچنین سازمان حفاظت از محیط زیست مطالعاتی را برای همه استان‌ها انجام داده است كه به طور دقیق این كانون‌ها مشخص شده‌اند و به دستگاه‌های متولی ابلاغ شده است.
به هر حال اعتباراتی هم برای اینكه این پروژه اجرا شود، لازم است و ما امیدواریم كه این برنامه در دستور كار همه ارگان‌ها قرار بگیرد.
البته تا حدودی در بحث كشاورزی و آبخیزداری چنین برنامه‌ای وجود دارد، اما مستلزم آن است كه اعتبارات بیشتری به آن اختصاص پیدا كند تا حدی از این مشكل خارج شویم.
همچنین امیدواریم بحث بارش‌ها بهتر شود. چون بحث تغییرات اقلیمی و افزایش درجه حرارت بر پدیده‌هایی مثل گرد و غبار و افزایش اوزون تاثیرگذار است.»
وی در پاسخ به اینكه كشورهای همسایه‌های ما غالباً منشا گرد و غبار هستند، آیا می‌توان در آنجا اقداماتی انجام داد كه این منشا ریزگرد در همان محلی كه به وجود می‌آید از بین برود، گفت: «قطعاً همینطور است.
ما نمی‌توانیم در داخل كشور گرد و غبار را كنترل كنیم. وقتی این گرد و غبار از كشورهای دیگر وارد می‌شود، می‌توانیم مواجهه افراد را كم كنیم و توصیه‌هایی در این مورد داشته باشیم.»
وی درباره وضعیت تالاب‌ها و پوشش گیاهی گفت: «شاید تا حدی موثر باشد اما باید در منبع تولید كنترل شود كه با وزش باد به سمت كشورهای دیگر نرود»
عبادتی در پایان تاكید كرد: «دولت فعلی جلساتی را با كشورهای همسایه داشته‌اند و امیدواریم به نتایج خوبی برسیم.»
