باس تقیآبادی، نویسنده، كارگردان و پژوهشگر تئاتر در برنامه «تماشاخانه» رادیو جوان گفتگو كرد.
یك پژوهشگر تئاتر بیان كرد: با چشیدن لذتِ دیدن تئاتر در سالن نمایش از سوی مخاطب، سالنها خودبهخود مخاطب خود را پیدا میكند. پس هنر به عنوان یك كالای تزئینی نیست كه یك قشر خاص آن را ببیند.
عباس تقیآبادی، نویسنده، كارگردان و پژوهشگر تئاتر در برنامه «تماشاخانه» رادیو جوان در پاسخ به این سوال كه چكار كنیم كه مخاطبان نمایشهای تئاتر مانند«معركه در معركه» بیشتر شود، گفت: تئاتر معركه در معركه» و نمایشهایی كه در حال اكران هستند، مخاطبان خود را دارند و صندلیها تقریباً پر است. برای اینكه تئاتر بیشتر دیده شود، باید از رسانهای مانند تلویزیون استفاده كنیم.
تقیآبادی ادامه داد: اگرچه گاهی از این رسانه برای تئاتر استفاده شده، ولی هنوز جامعه تئاتر را نمیشناسد و اصلاً عمومیت ندارد كه بگوییم تئاتر عام است. اینكه تئاتر را در ایران به شكل یك هنر ببینیم و در همه جا داشته باشیم، نیازمند حمایت جدیتری است.
این پژوهشگر تئاتر افزود: از طرفی، باید نویسندگان و كارگردانان جدید را به تئاتر دعوت كرد. چون در شرایطی هستیم كه صدها سالن برای فارغالتحصیل تئاتر داریم و فرهنگسراهای بسیار زیادی به صورت خالی زمانشان را میگذرانند. از این طرف متقاضی برای اجرای تئاتر هست، از طرف دیگر میبینیم كسی كه تئاتر آماده اجرا دارد، یكسال یا بیشتر در صف انتظار تئاتر شهر است تا نوبتش به اجرا برسد.
وی در پاسخ به این سوال كه چگونه مخاطبان را با تلفیق متقاعد كنیم كه اینگونه نمایشها را ببینند، یا با ایرانیزه كردن نمایشهای انگلیسی، فرانسوی و ... موافق هستید؟ توضیح داد: اینكه ما یك فرهنگ دیگری را با فرهنگ خودمان تلفیق كنیم، در انتخاب اثر مسئله است. اولین سوالی كه من از كسانی كه در دانشگاه برای نوشتن یا اجرای پایاننامه مراجعه میكنند میپرسم كه هدفت از انتخاب آن كار چیست؟
به گفته تقیآبادی، برای انتخاب اثر چه نیازسنجی شده است. این اثر برای جامعه امروز چه لطفی دارد؟ قرار است خروجی این اثر به چه كار منِ ایرانی بیاید. چون وقتی نسل جدید میخواهد كاری را به عنوان پایاننامه یا اثر اول روی اجرا ببرد، دنبال اسم دهن پر كن برای آن نمایش هست. این انتخاب از همان پایه مسئله دارد.
این نویسنده بیان كرد: ولی اگر نیازسنجی صورت گیرد و احساس شود كه فلان تئاتر به كار جامعه امروز میآید، آن تئاتر انتخاب میشود، روی صحنه دیده میشود و حتماً مخاطب ارتباط با اثر میگیرد. چون به لحاظ روحی و ذهنی بخشی از نیاز مخاطب است.
وی با بیان اینكه از آنجایی كه ریشه تئاتر در آیین است اگر میخواهید كار موفق در داخل و خارج از كشور داشته باشید، باید آن نمایش ریشه در فرهنگ داشته باشد، تصریح كرد: ما باید در جامعه بینالملل حرفی برای گفتن داشته باشیم. وگرنه كارمان زیره به كرمان بردن است. ما اگر بتوانیم بیشتر فرهنگ خودی را ترویج و حفظ كنیم و برپایه آن یك آیین را دراماتیزه كنیم، بسیار عالی است.
تقیآبادی نقش آموزش و پرورش را در ترویج تئاتر بسیار مهم دانست و گفت: نسل جدیدمان نمیتواند حافظ و سعدی بخواند. مولانا را خیلی خوب نمیخوانند. از طرفی، ادبیات بخصوص شاهنامه به صورت مستقیم با نمایش در ارتباط است.
به گفته این پژوهشگر تئاتر، آموزش و پرورش میتواند در گردش بازار تئاتر و حمایت جوانان و شهرستانها به تئاتر تاثیرگذار باشد. اینكه در سرفصلهای درسی دانشآموزان بگنجانند كه سالانه از سه تئاتر دیدن كنند. آموزش و پرورش هم میتواند سفارش دهد كه نیاز دانش آموزان در فلان شهرستان، استان و كشور این است كه چند تئاتر با این سرفصلها آماده شود.
وی در پایان خاطرنشان كرد: اینگونه آن هنرمند شهرستانی كه نیازمند حمایت است مجبور میشود در سال سه اثر تولید كند. سه اثری كه مخاطبانش از قبل قطعی است. در نهایت آشتی تئاتر با مردم و نسل جدید صورت میگیرد. با چشیدن لذتِ دیدن تئاتر در سالن نمایش از سوی مخاطب، سالنها خودبهخود مخاطب خود را پیدا میكند. بنابراین هنر به عنوان یك كالای تزئینی نیست كه یك قشر خاص آن را ببیند.