به گزارش گروه چندرسانه‌ای رادیو جوان؛ در آستانه كنفرانس اوپك در وین اتریش در 22 ژوئن 2018 (اول تیرماه 1397) كه برخی آن را سیاسی‌ترین كنفرانس اوپك در سال‌های اخیر خوانده‌اند بار دیگر نگاه‌ها به دیپلماسی نفتی كشور معطوف شده است.

در این میان نشانه‌هایی از اختلاف نظر میان اعضای مهم اوپك در آستانه كنفرانس وزرای این سازمان مشاهده می‌شود. از جمله می‌توان به نامه وزیر نفت كشور به رئیس دوره‌ای اوپك اشاره كرد كه متضمن تذكر برای رعایت سازوكارهای اعلام تصمیمات این سازمان در مدیریت تولید اوپك و درخواست حمایت آن سازمان از ایران در مقابل تهدید‌های آمریكا در اعمال تحریم‌های ظالمانه و غیرقانونی بر صادرات نفت ایران است.

مصاحبه‌های اخیر نماینده ایران در هیات عامل اوپك، آقای كاظم پور اردبیلی در واكنش به اخبار مربوط به زمینه‌چینی عربستان برای برآوردن انتظارات آمریكا از طریق راضی كردن اعضای اوپك به افزایش تولید برای جلوگیری از افزایش بیشتر قیمت نفت در بازارهای جهانی و همچنین اعلام مخالفت با هرگونه افزایش تولید در شرایط كنونی از سوی سه كشور ایران، ونزوئلا و عراق از دیگر نشانه‌های این اختلاف نظر است. از دیگر مواردی كه به پیچیدگی‌های دیپلماسی نفت و انرژی كشور در شرایط كنونی اشاره می‌كند، انتشار سناریوی آژانس بین‌المللی انرژی (IEA) مبنی بر كاهش 30 درصدی مجموع تولید ایران و ونزوئلا (23 درصد ایران و 40 درصد ونزوئلا) تا پایان سال آینده به دلیل تحریم‌ها و تنگنا‌های تجارت و تولید نفت در این دو كشور است. در كنار این گزارش، تغییر موضع نفتی عربستان طی دو ماه اخیر از ضرورت كار بیشتر برای عدم خاتمه توافق نوامبر 2016، افزایش تولید یا تعدیل آن قبل از پایان سال به اجتناب ناپذیر بودن افزایش تدریجی تولید اعضای اوپك نیز قابل توجه است. اظهارات رهبران روسیه مبنی بر امكان بررسی خاتمه یا تعدیل توافق یاد شده در كنفرانس پیش روی اوپك و افزایش عملی 140 هزار بشكه‌ای تولید نفت آن كشور در ماه گذشته و اشاره به قیمت 60 دلار بر هر بشكه نفت به مثابه قیمت قابل قبول نفت برای روسیه نیز حاكی از آن است كه ملاحظات سیاسی بیش از محاسبات صرفا اقتصادی بر مذاكرات كشورهای صادر‌كننده نفت اوپك و غیر اوپك سایه افكنده است. ما در این نوشته مختصر ضمن مرور مختصری بر شرایط كنونی بازار نفت دنیا، الزامات دیپلماسی موفق نفتی كشور را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
1- مفهوم دیپلماسی انرژی (و نفت) و شروط موفقیت در آن

دیپلماسی هنر و توانایی انجام و به نتیجه رساندن گفت‌وگوهای بین‌المللی بین نمایندگان كشورها برای تحقق اهداف خارجی كشور متبوع است. طبعا دیپلماسی نفتی موفق را می‌توان مهارت هدایت گفت‌وگوهای بین‌المللی توسط نمایندگان صنعت نفت كشور با نمایندگان دیگر كشورها برای تحقق اهداف خارجی كشور در بخش نفت دانست. مثلا فرض كنیم هدف كشور در بخش نفت ارتقای ظرفیت‌های تولید نفت و گاز به ارقام تعیین شده در برنامه پنج‌ساله، استمرار صادرات و تثبیت سهم و جایگاه نفت ایران در بازارهای بین‌المللی و حفظ قیمت بین‌المللی نفت و گاز در سطحی منصفانه و با ثبات باشد. یك دیپلماسی نفتی موفق باید بتواند به این اهداف كمك كند. برای مثال با جلب همكاری شركت‌های بین‌المللی پیشرفته، زمینه‌های انتقال فناوری‌های نوین و توسعه ظرفیت‌های تولید به سطوح مورد نظر را فراهم، با تقویت روابط تجاری با مشتریان نفت كشور و بازاریابی‌ها سهم نفت و گاز ایران در بازارهای جهانی را افزایش و با رایزنی‌های لازم با نمایندگان كشورهای اوپك و غیر‌اوپك به تثبیت قیمت نفت، حدود قابل‌قبول دست یابد. با توجه به اینكه هر سه هدف مفروض اهمیت زیادی برای توسعه بخش نفت كه پیشران مهم اقتصادی كشور به شمار می‌رود دارند، سوالی كه پیش می‌آید آن است كه چطور می‌توان یك دیپلماسی موفق نفتی (و انرژی) داشت و به این هدف‌ها یا هدف‌های مشابه دست یافت؟

پاسخ این سوال در تعریف «دیپلماسی» مستتر است. از آنجا كه دیپلماسی مذاكره بین نمایندگان كشورها است، هنگامی می‌توان از دیپلماسی موفق صحبت كرد كه گفت‌وگوهای دیپلماتیك منجر به توافق‌های مناسب و پایداری شود كه به اجرا درآمده و به تحقق هدف‌های مورد نظر كشور متبوع كمك كند. این امر نیز تنها زمانی میسر می‌شود كه علایق طرفین در این توافق‌ها با هم همراه شده و طرف‌های مقابل «طوعا یا كرها» اجرای توافق را بهتر از عدم اجرای آن بیابند. در غیر این صورت یا مذاكرات اساسا به نتیجه نمی‌رسد یا اگر هم توافقی صورت گرفت در مرحله اجرا با مانع‌تراشی‌ها مواجه شده و لغو شده و نهایتا عملی نمی‌شود.


انتهای پیام/