سبد وام مسكن در ایران در مقایسه با شكل جهانی این تسهیلات، سه نقص اساسی دارد كه رفع آن موتور رونق بازار ملك را فعال میكند.
الگوی موفق تامین مالی مسكن در كشورهای مختلف نشان میدهد بازار تسهیلات رهنی (وام بلندمدت خرید مسكن) باید از «انعطاف كامل»، «تنوع كافی» و «عمق لازم» برخوردار باشد تا امكان پرداخت تسهیلات در استطاعت، برای غالب دهكها، با مبلغ و تعداد مناسب فراهم شود. اصلاح سبد تسهیلات ملكی با این الگو، علاوه بر تسهیل صاحبخانه شدن و رونق عرضه، به مهار حاشیهنشینی منجر خواهد شد.
نسخه عملیاتی نظام تامین مالی مسكن در كشورهای توسعه یافته اروپایی و درحال توسعه آسیایی وجود سه ضعف عمده در سبد تسهیلات خرید مسكن ایران را تایید و در عین حال برداشت تازهای از سه تكلیف مهم و ضروری دولت دوازدهم را در بخش مسكن منعكس میكند. به گزارش «دنیای اقتصاد»، در شرایطی كه بازار مسكن كشور به واسطه «عدم برخورداری از تنوع لازم وانعطاف كافی در سبد تسهیلات فعلی خرید آپارتمان»، «تیراژ نسبتا محدود تسهیلات برای پاسخ به نیاز طیفهای گوناگون متقاضی مسكن» و «غیبت تسهیلات بدون سپرده ساخت مسكن»، حاوی سه نقص عمده در نظام تامین مالی است، تجربه عمده كشورهای درحال توسعه یا نوظهور و در عین حال موفق دنیا در حوزه تامین مالی مسكن نشان میدهد این كشورها طی سالهای اخیر برای ترمیم و بازسازی انواع الگوهای موثر در افزایش قدرت خرید متقاضیان مسكن، چك لیستی حاوی دستكم سه شاخص مهم بهمنظور ارزیابی و سنجش میزان كارآیی و اثرگذاری نظام تامین مالی مسكن طراحی و عملیاتی كردهاند.
عمده این كشورها، كشورهایی هستند كه موفق شدهاند با كمك بازار تسهیلات رهنی (پرداخت تسهیلات بلندمدت خرید مسكن به متقاضیان) به نسخهای كارآمد برای تامین مالی مسكن دست پیدا كنند؛نتایج بررسیهای به عمل آمده از سوی دفتر اقتصاد مسكن كه در قالب یك مقاله تحقیقاتی در فصلنامه اقتصاد مسكن منتشر شده است نشان میدهد هماكنون نظام تامین مالی مسكن در كشورهای توسعه یافته اروپایی و درحال توسعه آسیایی موفق در اجرای مدلهای بهینه تامین مالی مسكن، حداقل از سه شاخص مهم «انعطاف»، «تنوع» و «برخورداری از عمق كافی» بهرهمند است؛این در حالی است كه نتایج بررسیها حاكی است درحال حاضر سبد تسهیلات خرید مسكن در ایران بهطور موثر فاقد هر كدام از این سه شاخص به میزان كافی و اثرگذار است.