قرارداد تامین مالی طرح برقی‌سازی قطار تهران-مشهد با گشایش «ال‌سی» حدود یك میلیارد و 700 میلیون دلاری (5/ 11 میلیارد یوآن) عملیاتی شد تا نخستین پول خارجی از مسیر فاینانس به اقتصاد كشور تزریق شود.

هرچند این اعتبار اسنادی، نخستین «ال سی» گشایش یافته پس از برجام نیست، قرارداد فاینانس این طرح در آن زمان توانست ركورد تامین مالی خارجی را به خود اختصاص دهد و بعد از آن قراردادهای دیگری این ركورد را شكستند.
اهمیت این خبر از آن جهت است كه درحال‌حاضر این نخستین قرارداد تامین مالی خارجی است كه با گشایش اعتبار اسنادی ارزی، عملیاتی شده است. پیش از این در مرداد امسال‌، قرارداد تامین مالی طرح برقی‌سازی راه‌آهن تهران-مشهد، در ایران به امضا رسید كه ارتقای زیرساخت، برقی كردن، خرید لكوموتیو و واگن مسافربری مشمول این فاینانس بود. در این قرارداد، چینی‌ها یك و نیم میلیارد دلار از مجموع یك میلیارد و 700 میلیون دلار پیش‌بینی شده برای طرح برقی‌سازی قطار تهران-مشهد را فاینانس كردند. آورده طرف ایرانی كه در واقع شركت راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران بود، به‌واسطه‌ی این تامین مالی از سوی چینی‌ها، 200 میلیون دلار برآورد شد. در این قرارداد، بانك صنعت و معدن به‌عنوان بانك عامل طرف ایرانی و اگزیم‌بانك چین نیز از سوی طرف چینی در این قرار نقش‌‌آفرینی می‌كند. در واقع بانك صنعت و معدن، بانك تضمین‌كننده‌ی فاینانس است.

دوره اجرای این طرح 48 ماه پیش‌بینی شده است. برقی‌سازی خط آهن تهران - مشهد مدت زمان سفر را به4 تا 6 ساعت خواهد رساند. اصلاح مسیر، افزایش سرعت، همراه با ضریب ایمنی بالا، كاهش تلفات جاده‌ای، كاهش آلودگی هوا، توسعه حمل‌ونقل ریلی، توسعه زیرساخت گردشگری و افزایش جابه‌جایی بار از مزایای اجرای این قرارداد است. علاوه بر این، سهم طرف ایرانی در اجرای قرارداد 60 درصد پیش‌بینی شده كه از توانمندی‌ و امكانات داخلی برای اجرای آن استفاده خواهد شد. راه‌آهن تهران- مشهد پررفت‌وآمدترین راه‌آهن مسافری كشور و یكی از معدود خطوط دوخطه است كه با طول 926 كیلومتر از شهر تهران آغاز می‌شود و با گذشتن از گرمسار، سمنان، دامغان، شاهرود و نیشابور به مشهد می‌رسد. حداكثر سرعت سیر در این مسیر 160 كیلومتر بر ساعت است كه پس از برقی كردن به 200 كیلومتر در ساعت افزایش می‌یابد. براساس برآوردها راه‌آهن تهران- مشهد در سال 1410 باید پاسخگوی 35میلیون نفر مسافر و 10 میلیون تن ترافیك باری در سال باشد كه در این اوضاع، به یكی از 10 خط پررفت‌وآمدترین ریلی جهان تبدیل می‌شود. البته در كنار مزیت‌های اقتصادی كه می‌توان برای این طرح متصور بود، هنگامی كه این قرارداد تابستان به امضا رسید، پیش‌بینی می‌شد كه پس از امضای قرارداد تامین مالی طرح برقی‌سازی قطار تهران- مشهد از سوی چینی‌ها، فاینانسورهای دیگری كه در انتظار امضای این قرارداد بودند هم وارد گود شوند و با ایرانی‌ها همكاری كنند. این پیش‌بینی «دنیای اقتصاد» محقق شد و پس از نهایی شدن این قرارداد، شاهد امضای چندین قرارداد فاینانس بودیم كه یكی پس از دیگری ركورد جدیدی را به لحاظ ارزشی به‌ثبت می‌رساندند و پیش می‌رفتند. تا جایی كه نه تنها كشورهای آسیایی مانند چین و كره‌جنوبی قراردادهای دیگری را در زمینه تامین مالی با ایران به امضا رساندند، بلكه كشورهای اروپایی نیز نسبت به امضای قراردادهای تامین مالی با ایران چراغ سبز نشان داده و پای میز مذاكره نشستند.
گشایش اعتبار اسنادی پس از 5 ماه

پس از آنكه در مردادماه امسال‌، قرارداد تامین مالی طرح برقی‌سازی قطار تهران- مشهد در تهران به امضا رسید و نهایی شد، حال با گذشت حدود 5 ماه از آن، روز پنج‌شنبه اعتباری اسنادی ارزی حدود یك میلیارد و 700 میلیون دلاری از سوی بانك صنعت و معدن كه بانك عامل طرف ایرانی است، گشایش یافته است. این اتفاق بیان كننده‌ی شروع عملیاتی شدن این قرارداد است. براساس گفته متولیان امر، این نخستین «ال‌سی» گشایش یافته بعد از برجام نیست. بلكه اهمیت آن از این جهت است كه با گشایش «ال‌سی» این قرارداد، در واقع نخستین پول پسابرجام از مسیر فاینانس‌ها به اقتصاد كشور تزریق شد و نخستین قرارداد تامین مالی است كه عملیاتی شده است. البته تاكنون چندین قرارداد تامین مالی با كشورهای مختلف به امضا رسیده اما هنوز هیچ‌یك وارد فاز اجرایی نشده است. اما گشایش «ال سی» حدود یك میلیارد و 700 میلیارد دلاری برای طرح مذكور، نشان می‌دهد كه تمام مراحل پیش‌قرارداد، یعنی صدور ضمانت‌نامه و بیمه فاینانس، به موفقیت پشت‌سر گذاشته شده است و حال نوبت طرف ایرانی است كه 15 درصد سهم خود را از این قرارداد بپردازد و چینی‌ها نیز در طول 4 سال باید رقم قرارداد خود را واریز كنند. با توجه به اینكه متقاضی تسهیلاتی كه گشایش اعتباری آن انجام شده، شركت راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران است و این شركت در زمره‌ی شركت‌های دولتی محسوب می‌شود، پیش‌پرداخت و بازپرداخت تسهیلات نیز در بودجه‌های سنواتی پیش‌بینی می‌شود كه از این محل از سوی سازمان برنامه و بودجه تخصیص اعتبار صورت می‌گیرد. بانك صنعت و معدن عاملیت این قرارداد را بر عهده دارد؛ یعنی بازپرداخت و كل ریسك طرح با مسئولیت بانك صنعت و معدن است. هنگامی كه قراردادی به امضای دو طرف می‌رسد، مذاكرات آن انجام می‌شود و زمانی كه ال‌سی گشایش می‌یابد، پیش‌شرط‌هایی دارد. در واقع زمانی قرارداد عملیاتی می‌شود كه متقاضی سهم خود را واریز كرده باشد و این پرداخت به دست طرف مقابل قرارداد برسد تا او هم بتواند ضمانت‌نامه صادر كند. در این قرارداد با گشایش اعتبار اسنادی باید تمام این مراحل تا قبل از پایان سال‌جاری میلادی انجام گیرد.