به گزارش گروه چندرسانه‌ای رادیو جوان؛ در مهرماه، میزان چك‌های برگشتی 9 درصد افزایش یافت؛ درحالی‌كه ارزش آن، تنها به رشد 2 درصدی بسنده كرد. این داده‌ها نشان می‌دهد به‌رغم بهبود در نسبت ارزش چك‌های وصولی، سیل برگشتی چك‌ها به سمت اعداد خرد حركت و یك سیگنال هشدار برای كسب‌و‌كارهای خرد را مخابره می‌كند.

4 ماه متوالی است كه نسبت ارزشی چك‌های وصولی نسبت به كل چك‌ها، در حال افزایش است. گزارش بانك مركزی نشان می‌دهد این افزایش بیش از هر چیز، ناشی از افت ارزش چك‌های برگشتی است.

رشد ارزشی چك‌های برگشتی همتراز رشد تعدادی آنها در مهرماه نبود. آمارهای بانك مركزی نشان می‌دهد درحالی‌كه در مهرماه تعداد چك‌های برگشتی حدودا 9 درصد رشد كرد، ارزش آنها كمتر از 2 درصد صعود را پشت سر گذاشت.

همین فعل و انفعال موجب افت 600 هزار تومانی هر چك برگشتی شد. نیمه خالی لیوان در بررسی این پدیده اینكه چك‌های خرد برگشت خورده در مهرماه رشد قابل‌ملاحظه‌ای كرده و این به معنی وجود كاستی در برخی كسب‌و‌كارهای خرد است. اما نیمه پرلیوان از این نظر دیده می‌شود كه عقب ماندن ارزش چك برگشتی از چك وصولی موجب شده تا برای چهارمین ماه متوالی، نسبت ارزشی چك برگشتی به كل چك‌های مبادله‌ای با افت روبه‌رو شود. همچنین آمارها نشان می‌دهد كه از نظر تعدادی، استان كهكیلویه و بویراحمد و «مناطق آزاد» بیشترین ریسك چك را دارند. در این مناطق تقریبا به ازای هر 4 چك صادر شده، یك چك برگشت می‌خورد. در طرف مقابل بهترین وضعیت كشور در استان گیلان وجود دارد كه به ازای هر 9 چك، یك چك برگشت می‌خورد. از نظر ارزشی نیز استان هرمزگان پرریسك‌ترین استان كشور محسوب می‌شود. از نظر این شاخص نیز مناطق آزاد جز مناطق با ریسك بالای چك تلقی می‌شوند. در این مناطق به ازای هر 100 هزار تومان چك، 32 هزار تومان برگشت می‌خورد. در این شاخص بهترین وضعیت كشور در استان‌های گیلان، البرز و كرمانشاه وجود دارد كه به ازای 100 هزار تومان چك، 17 هزار تومان، برگشتی چك وجود دارد.

از چك به‌عنوان یك شاخص اعتبار در بازار یاد می‌شود. آمار و ارقام چك‌های وصول‌شده می‌تواند منعكس‌كننده وضعیت كسب‌و‌كار در كشور باشد. بانك مركزی آمار چك‌های مبادله‌ای كل كشور در اولین ماه پاییز را منتشر كرد. در آغاز پاییز، تعداد چك‌های مبادله شده كشور با افزایش همراه شد. این افزایش به میزان 3/ 8 درصد در عرض یك ماه بود و باعث شد تعداد كل چك‌های مبادله‌ای به مرز 10 میلیون فقره برسد. این بیشترین تعداد چك مبادله‌شده در طول یك ماه، برای سال‌جاری است. اما افزایش میزان چك‌ها همراه با افزایش ارزش آنها نیز بود. در مهرماه ارزش كل چك‌های مبادله‌شده در سطح كشور به 4/ 61 هزار میلیارد تومان رسید. اما این میزان برخلاف تعداد، بالاترین مقدار سال‌جاری نیست. در مرداد با اینكه تعداد چك‌های كمتری نسبت به مهر رد و بدل شده بود، اما ارزش بالاتری را ثبت كرده بود. آنچه باعث این اتفاق شده است، رشد كم‌رمق ارزش چك‌های مبادله‌ای ‌است. در واقع رشد ارزشی چك‌ها همپای رشد تعدادی آنها نبوده است. ارزش چك‌های در مهرماه به میزان 3/ 4 درصد افزایش یافت كه تقریبا نصف سرعت رشد تعدادی آنها محسوب می‌شود. می‌توان این‌طور تعبیر كرد كه افزایش تعداد چك‌های مبادله‌شده در كشور در اولین ماه پاییز ناشی از رد و بدل چك‌های ارزان‌قیمت بوده است.
تقابل چك برگشتی و وصولی

در تقابل بین چك‌های وصول شده و چك‌های برگشتی در مهرماه، آمار از برتری چك‌های وصولی به لحاظ ارزشی خبر می‌دهد. چك‌های مبادله‌‌ای از مجموع چك‌های وصولی و برگشتی به‌دست می‌آید. بین چك‌های وصولی و چك‌های برگشتی دو نوع وجود دارد. تقابل اول در مورد تعداد چك‌ها است. در این تقابل دست برتر با چك‌های برگشتی است. در حقیقت چك‌های برگشتی سهم بیشتری را در افزایش 3/ 8 درصدی چك‌های مبادله‌‌ای در مهرماه داشتند. تعداد چك‌های برگشت‌خورده در مهرماه رشد 9 درصدی یافت؛ درحالی‌كه این میزان برای چك‌های وصولی 2/ 8 درصد گزارش شده است. در نتیجه رشد چك‌ها در مهرماه را باید به رشد چك‌های برگشتی منسوب كرد.

اما رشد ارزشی چك‌ها در آغاز پاییز، مدیون چك‌های وصول شده است. رشد ارزشی چك‌های وصولی از چك‌های برگشتی شدیدتر بوده و عامل اصلی رشد ارزشی چك‌ها تلقی می‌شود. رشد ارزشی چك‌های برگشتی در اولین ماه پاییز 5درصد بوده، درحالی‌كه این عدد برای چك‌های برگشتی 3 درصد كمتر بوده است. نتیجه‌ای كه به‌دست می‌آید اینكه چك‌های برگشت خورده عمدتا از مبالغ خرد بوده است. در واقع باوجود رشد 9 درصدی تعداد چك‌های برگشتی، میزان ارزشی آنها كمتر از 2 درصد افزایش یافته است. هجوم برگشت خوردن چك‌های خرد موجب این رخداد در مهرماه شده است. ارزش میانگین چك‌های مبادله‌ای، وصولی و برگشتی نیز تایید‌كننده این نكته است. ارزش هر چك مبادله‌ای در كشور تقریبا به 6 میلیون و 200 هزار تومان در مهرماه رسیده است. این عدد نسبت به شهریور ماه حدودا 200 هزار تومان كاسته شده است. این كاهش برای چك‌های وصولی تقریبا مشابه این مقدار بوده است. اما در مورد چك‌های برگشتی قضیه متفاوت است. میزان كاهش ارزشی چك‌های برگشتی در مهرماه نزدیك به 600 هزار تومان محاسبه شده است. افت ارزش چك برگشتی می‌تواند پیام‌آور یك نكته منفی باشد كه در آن برخی كسب وكارهای خرد به مشكل خورده و همین عامل سبب وصول نشدن چك‌های آنها شده است.

اما نكته مثبت این است كه با افت ارزش چك برگشتی، در 4 ماه مبادله‌ای نسبت چك‌های برگشتی به مبادله‌ای كاهشی شده است. این نسبت كه در خرداد ماه 1/ 23 درصد بود، با كاهشی مستمر به 3/ 21 درصد در مهرماه رسیده است. چك‌های برگشتی از نظر ارزشی همانند چك‌های وصولی حركت نكرده است و همین باعث شده تا نسبت چك برگشتی به چك مبادله‌ای از نظر ارزشی افت كند.
ریسك بالای چك در مناطق آزاد

درحالی‌كه در كل كشور، نسبت تعداد چك‌های برگشتی به چك‌های مبادله‌ای، 7/ 15 درصد است، این نسبت برای 4 استان بالای 20 درصد گزارش شده است. بیشترین نسبت چك‌های برگشتی در كهگیلویه و بویراحمد با نسبت 7/ 25 درصد رخ داده است. در واقع در این استان، به ازای هر 4 چك صادر شده، بیش از یك چك برگشت می‌خورد. نزدیك‌ترین منطقه به این استان از نظر ریسك چك، مناطق آزاد است. این مناطق با نسبت 8/ 24 درصدی چك‌های برگشتی، دومین منطقه پرریسك چك در كشور محسوب می‌شود. نسبت چك‌های برگشتی به كل چك‌های مبادله‌ای در استان‌های كردستان و هرمزگان نیز بالای 20 درصد است. در این شاخص استان‌های گیلان و یزد بهترین وضعیت را دارند. در استان گیلان از هر 9 چك صادر شده، یك چك برگشت می‌خورد كه بهترین در ایران محسوب می‌شود. در استان تهران نیز این نسبت پایین‌تر از میانگین كل كشور و 3/ 15 درصد است.

به لحاظ ارزشی هر چند استان گیلان بار دیگر بهترین رتبه را دارد اما رتبه‌بندی بقیه استان‌ها دچار تغییر می‌شود. نسبت ارزشی چك برگشتی در كل كشور 3/ 21 درصد است؛ درحالی‌كه این نسبت در 5 استان، بالای 30 درصد است. بیشترین ریسك چك در استان هرمزگان از نظر ارزشی وجود دارد. در این استان نسبت تعداد چك‌های برگشتی 8/ 37 درصد است. اما در این شاخص نیز مناطق آزاد جزو دسته پرریسك قرار می‌گیرد؛ چراكه به ازای هر 100 هزار تومان چك صادر شده در این مناطق، بیش از 32 هزار تومان آن برگشت می‌خورد. استان یزد نیز به‌رغم اینكه از نظر تعدادی وضعیت مطلوبی دارد، اما از نظر ارزشی در پایین جدول قرار می‌گیرد. در این استان نیز ریسك برگشت خوردن چك در هر 100 هزار تومان، بیش از 30 هزار تومان ارزیابی می‌شود. استان‌های لرستان و ایلام نیز جزو این دسته محسوب می‌شوند. در طرف مقابل، بهترین وضعیت در استان‌های گیلان، البرز و كرمانشاه وجود دارد. در این استان‌ها به ازای هر 100 هزار تومان چك صادره، كمتر از 18 هزار تومان آن برگشت خورده است.

"منهای نفت" بررسی می كند.

انتهای پیام/