به گزارش گروه چندرسانه ای رادیو جوان؛ عربستان كه همواره رهبر معنوی اوپك شناخته می‌شد و وزیر نفتش، با هر كلمه‌ای می‌توانست بازار نفت را تكان دهد. اما این روزها به‌نظر می‌رسد عربستان جایگاه خود را در بازار نفت به رقیب دیگری در خارج از اوپك یعنی روسیه واگذار كرده است.

درست یك سال پس از توافق كاهش تولید كه عربستان سعودی پایه‌گذار اصلی آن بود؛ ادامه‌ی حیات این توافق تاریخی برای ایجاد تعادل در بازار نفت به اراده‌ی روسیه وابسته شده است.

روسیه به‌عنوان كشور غیرعضو اوپك كه در كنار عربستان در شكل‌گیری توافق كاهش تولید نقش داشت و به تعهدات خود برای كاهش تولید نیز پایبند بوده، آرام‌آرام خود را به بازیگر نقش اول توافق تاریخی كاهش تولید تبدیل كرده است. این غول نفتی كه در نوامبر سال 2016 رهبری یازده كشور غیرعضو اوپك را برای كاهش تولید و ایجاد تعادل در بازار بر عهده گرفت، خود به كاهش تولید 300 هزار بشكه از تولیداتش در روز متعهد شد. روسیه در حالی بخش زیادی از بار كاهش تولید حدودا 600 هزار بشكه‌ای كشورهای غیرعضو اوپك را بر عهده گرفت كه تا پیش از اجرای رسمی توافق كاهش تولید در ژانویه 2017، سطح تولیداتش را به بیشترین سقف در 30 سال گذشته رسانده بود.

به این ترتیب بزرگ‌ترین‌ تولیدكننده‌ی نفت خام در دنیا با در پیش گرفتن این استراتژی، بدون اینكه از كاهش 300 هزار بشكه‌ای تولیداتش در روز احساس خطر یا فشار كند؛ به خوبی به اهداف سیاسی و اقتصادی مورد نظرش در سایه‌ی توافق كاهش تولید دست یافت. شاهد این مدعا كمرنگ شدن نقش عربستان سعودی به‌عنوان رهبر سنتی اوپك و مسلط شدن روسیه بر این جایگاه است. حالا برخلاف گذشته كه یك اظهار‌نظر از سوی وزیر نفت عربستان سعودی بازار نفت خام را زیر و رو می‌كرد؛ این ولادیمیر پوتین است كه با اظهار نظرهایش به بازار جهانی طلای سیاه خط می‌دهد. با پررنگ شدن نقش روسیه در بازار نفت، پوتین در حالی در رابطه با چند و چون توافق كاهش تولید اظهار‌نظر می‌كند و بر قیمت‌ها اثر می‌گذارد كه تاج پادشاهی بر بازار نفت را از عربستان گرفته و در میان معامله‌گران و تحلیلگران به‌عنوان «تزار بازار نفت» قد علم كرده‌است. اما عربستان سعودی به‌عنوان رهبر معنوی اوپك، چگونه به جابه‌جایی‌ نقش‌ خود با روسیه به‌عنوان كشوری غیرعضو اوپك رضایت داده است؟ پاسخ این سوال را می‌توان در نیاز عربستان سعودی به «همراهی قدرتمند» در مسیر اجرای توافق كاهش تولید و دست یافتن به قیمت‌هایی بالاتر برای نفت جست‌وجو كرد. حضور روسیه به‌عنوان بزرگترین تولیدكننده نفت خام دنیا در كنار عربستان سعودی، در حالی اجرای بی‌كم و كاست توافق كاهش تولید و ادامه‌ی آن را تضمین می‌كند كه به‌نظر می‌رسد اگر سعودی‌‌ها در شرایط اقتصادی و سیاسی مناسبی قرار داشتند، هرگز به روسیه اجازه عرض‌اندام نمی‌دادند.

پوتین تزار اوپك می‌شود

به گزارش بلومبرگ، برای بیش از نیم قرن این وزیر نفت عربستان سعودی بود كه می‌توانست با بر زبان آوردن چند كلمه در مورد تصمیم احتمالی اوپك در نشست بعدی این سازمان، بازارها را تكان دهد و میلیون‌ها یا حتی میلیاردها دلار سود عاید حلقه درونی این سازمان كند. اما این نقش حالا به روسیه و شخص ولادیمیر پوتین رسیده است. در حال‌حاضر هرچند نشست‌های اوپك همچنان بر قیمت نفت تاثیر‌گذار است، اما دیگر این صدای وزیر نفت عربستان نیست كه بیشترین تاثیر را بر بازار دارد، بلكه موضع یك تولیدكننده غیر‌عضو اوپك یعنی روسیه و به‌ویژه شخص ولادیمیر پوتین است كه نقشی اثرگذار پیدا كرده. از زمان توافق تولیدكنندگان غیرعضو اوپك به رهبری روسیه با اوپك برای همراهی در زمینه كاهش تولید كه سال گذشته میلادی اتفاق افتاد؛ پوتین به‌عنوان تاثیرگذارترین بازیگر در میان این گروه از تولیدكنندگان ظهور كرده است تا آنجا كه به گفته‌ی یك مقام عالی‌رتبه اوپك كه نخواسته نامش فاش شود «اكنون این رهبر روسیه است كه حرف آخر را می‌زند.» هرچند عربستان سعودی هنوز عنوان بزرگترین صادركننده نفت دنیا را یدك می‌كشد و به واسطه رشد قیمت‌ها در نتیجه كاهش تولید با سود اقتصادی همراه بوده است؛ اما به لحاظ اثرگذاری در اوپك و تصمیماتش عملا به نفع روسیه كنار رفته است. واضح‌ترین مثال در این زمینه این است كه با وجود تمایل زیادی كه عربستان به تمدید توافق كاهش تولید دارد، تردید روسیه در حمایت از آن موجی از نگرانی را ایجاد كرده است. این موضوع نشان‌دهنده افزایش دامنه نفوذ روسیه در تصمیم‌گیری‌های داخلی اوپك است.

همچنین عربستان سعودی به واسطه كاهش تولیدی كه داشته، با مشكل ورود روسیه به بازارهای سنتی‌اش نیز مواجه است. چین كه با عنوان بزرگ‌ترین بازار سنتی عربستان در آسیا شناخته می‌شود، در این میان نمونه‌ای قابل اشاره است. به گزارش رویترز؛ «روسیه برای هشتمین ماه متوالی بزرگ‌ترین صادركننده نفت خام به چین بوده و عربستان سعودی در مقام دوم قرار دارد.»در واقع افزایش نفوذ روسیه در درون اوپك و بازارهای نفتی منطقه نشان‌دهنده اجرای موفق سیاست خارجی كرملین با هدف مقابله با نفوذ امریكا در سراسر جهان از طریق به‌كارگیری مجموعه‌ای از اهرم‌های اقتصادی، دیپلماتیك، نظامی و اطلاعاتی است. در این میان ثروت‌های طبیعی گسترده روسیه نیز این راهكار را تقویت كرده و با توجه به شرایط فعلی ظاهرا در حال به ثمر نشستن است. هلیما كرافت، تحلیلگر موسسه آر‌بی‌سی كپیتال ماركتس در نیویورك، در این زمینه عقیده دارد «پوتین اكنون تزار انرژی جهان است.»

به‌نظر می‌رسد میزان نفوذ موضع پوتین در نشست 30 نوامبر كه در جریان آن اوپك درباره‌ی تمدید توافق كاهش تولید تصمیم‌گیری خواهد كرد، بیشتر از گذشته خود را نشان خواهد داد. هرچند پیش از این نیز شاهد اثرگذاری اظهارات پوتین در بازرا نفت بوده‌ایم. مثلا در ماه گذشته و یك روز قبل از نخستین دیدار پوتین با پادشاه عربستان، اظهارات رئیس‌جمهوری روسیه مبنی بر تمدید توافق كاهش تولید تا پایان سال آینده‌ی میلادی باعث رشد قیمت نفت شد. در عین حال این اظهارات پوتین موجب به راه افتادن موج جدیدی از تحركات دیپلماتیك از سوی تولیدكنندگان عضو و غیر‌عضو اوپك برای تمدید توافق كاهش تولید شد.

با این حال بعد از این سخنان، كرملین سیگنال‌های ضد و نقیضی درباره‌ی تمدید توافق كاهش تولید ارسال كرده است. در حال حاضر مسكو از یك طرف تلاش می‌كند شركت‌های بزرگ نفتی روسیه نظیر روسنفت و لوك‌اویل را آرام كند و از سوی دیگر تلاش دارد تا نگذارد قیمت نفت به اندازه‌ای بالا برود كه موجب افزایش تولید نفت شیل در امریكا شود. در روزهای گذشته الكساندر نواك، وزیر انرژی روسیه با شركت‌های نفتی روسیه، گفت‌وگو‌هایی در زمینه كاهش تولید داشته و دیروز نیز تاكید كرده كه «روسیه در روز 30 نوامبر آماده مذاكره در‌باره‌ی تمدید توافق اوپك برای كاهش تولید است.»

تردیدی كه حالا در‌باره‌ی تمدید توافق كاهش تولید در روسیه ایجاد شده و بعید نیست مسیر توافق را تغییر دهد، به عدم تمایل این كشور به رشد چشمگیر قیمت‌ها باز می‌گردد. تولید هر بشكه نفت خام در روسیه در حالی با قیمت‌های 50 دلار بر هر بشكه نیز سوده است كه با قرار گرفتن نفت در محدوده 60 دلار، نگرانی بازگشت تولیدكنندگان شیل، روسیه را رها نمی‌كند. از دیگر سو كاهش ارزش روبل در روسیه حالا شرایط مناسبی را برای صادركنندگان این كشور، ایجاد تنوع اقتصادی و كاهش تكیه به درآمدهای نفتی را فراهم آورده است. با این حال با توجه به اینكه قمیت نفت برنت هم اكنون حدود 63 دلار بر بشكه است (تقریبا 30 درصد بالاتر از قیمت‌های یك سال قبل)، تولیدكنندگان نفت خام در روسیه تمایل زیادی به افزایش تولید دارند. روز گذشته قیمت هر بشكه نفت خام برنت در لحظه تنظیم این گزارش (ساعت 16 به وقت تهران) با 25 سنت رشد به 80/ 63 دلار رسید. هر بشكه نفت خام امریكا نیز 78 سنت رشد قیمت داشت تا به 80/ 58 دلار بر بشكه برسد. خوش‌بینی بازار به تمدید توافق كاهش تولید و همچنین كاهش صادرات نفت خام به امریكا به علت بروز نشتی در خط لوله كی‌استون از مهم‌ترین عوامل رشد قیمت نفت ارزیابی می‌شوند. این در حالی است كه طبق پیش‌بینی‌ها چنانچه توافق كاهش تولید در نشست بعدی اوپك تمدید نشود، احتمال ریزش شدید قیمت‌ها وجود دارد. این همان عاملی است كه عربستان سعودی را به شدت نگران و به همراهی روسیه وابسته می‌كند.

"منهای نفت" بررسی می كند.

انتهای پیام/