قیمت‌گذاری و نحوه‌ی تعیین قیمت مهم‌ترین عواملی اند كه تقاضا و عرضه‌ی خدمات را تعیین می‌كنند و به همین دلیل می‌توانند در تعیین سودی كه عاید هتل‌ها و محل‌های اقامتی می‌كنند، بسیار موثر باشند.
راهكار قیمت‌گذاری هتل‌ها در ایران با مشكلات فراوانی روبه‌روست و در بسیاری از موارد با آن به صورت دستوری برخورد می‌شود. نگاهی به تجربه‌ی كشورهای دیگر و نحوه‌ی قیمت‌گذاری در آنها می‌تواند در ایجاد درك بهتر نسبت به این مقوله مفید باشد و علاوه‌بر این، راهكار مناسب در مورد قیمت‌گذاری می‌تواند موجب رفاه بیشتری برای مصرف‌كنندگان نیز باشد و علاوه‌بر آن، به بهترین نحو درآمد هتل‌ها را افزایش می دهد و به این طریق موجب رونق صنعت هتلداری در كشور شود. به باور كارشناسان، قیمت ابزار فروش است و به هتلدار اجازه می‌دهد تقاضای خود را قطعه‌قطعه كند و بازارهای هدف مختلفی را با هدف بیشینه كردن درآمد، جذب كند. با این حال باید در مورد مدیریت درآمد یك هتل دقت لازم را داشت و حساسیت به قیمت را نیز لحاظ كرد تا نتایج معكوسی به بار نیاید. پژوهشگران و فعالان هتلداری در كشورهای مختلف جهان راهكارهایی از جمله قیمت‌گذاری روزانه، قیمت‌گذاری مبتنی بر طول اقامت، قیمت‌گذاری مستمر روزانه، راهكارهایی برحسب هر اتاق و قیمت‌گذاری بر اساس اشغال‌شدگی را به عنوان بخشی از راهكارهایی مناسب برای نرخ‌گذاری آزاد معرفی می‌كنند.
قیمت‌گذاری روزانه
در میان هتلداران آسیایی از روش‌های گوناگونی برای قیمت‌گذاری استفاده می‌شود و قیمت‌گذاری روزانه یكی از روش‌هایی است كه آنها به‌كار می‌گیرند. در این روش، برای هر شب اقامت یك میهمان نرخ متفاوتی تعیین و ستانده می‌شود. این قیمت بر اساس میزان تقاضا و حساسیت به قیمت برای هر روز و هر شب تعیین می‌شود. این به معنای آن است كه هر شب مستقل از شب‌های دیگر اقامت قیمت‌گذاری می‌شود. این راهكار قیمت‌گذاری با عنوان «بهترین نرخ برای آن روز» یا «بهترین نرخ‌های روزانه» نیز نامیده می‌شود.
یكی از مزایای این نوع قیمت‌گذاری این است كه هر تغییراتی كه در نرخ‌ها صورت بگیرد، با توجه به تغییرات تاریخ ورود میهمان مورد نظر به هتل و الگوی اقامت وی، نسبتا ساده محاسبه می‌شود و به وضوح قابل توضیح دادن است. با این حال در اقامت‌های طولانی‌مدت این موضوع موجب می‌شود احتمال نارضایتی مسافران از گران‌تر شدن محل اقامت در شب‌های بعدی بالاتر برود. مثلا در این مورد می‌توان به حجم تقاضای شدید هتل‌های آسیایی در شب‌های شنبه اشاره كرد كه منجر به افزایش شدید قیمت در آن شب‌ها می‌شود و در طول سایر شب‌های هفته قیمت ارزان‌تر است.
قیمت‌گذاری روزانه عموما ساده‌ترین رویكرد قیمت‌گذاری است كه در بین همه‌ی سیستم‌ها و كانال‌های فروش هتل‌ها وجود دارد. با این حال، ممكن است نتواند بهینه‌ترین پاسخ برای به دست آوردن درآمد از محل تقاضای ورودی‌ها به‌خصوص در طول اقامت طولانی‌تر یك میهمان باشد. درواقع به باور اقتصاددانان، قیمت‌گذاری روزانه به‌كار گرفته شده در مورد هتل‌هایی بهینه است كه میانگین اقامت میهمان در آن به یك یا دو شب برسد یا اینكه هتل‌ها دارای اتاق‌هایی با انواع منحصربه‌فرد باشند كه قیمت‌گذاری شده و كارآیی آنها با هم متفاوت است.
قیمت‌گذاری LOS
راهكار قیمت‌گذاری LOS یا مبتنی بر طول اقامت، نرخ‌هایی را پیشنهاد می‌كند كه هم مبتنی بر تاریخ ورود هستند و هم طول كل اقامت یك میهمان. این راهكار تقاضا و حساسیت به قیمت را برای هر تاریخ ورود و بر اساس مدت اقامت بررسی می‌كند. این امر به آن معناست كه یك نرخ با استفاده از ارزیابی تمام شب‌هایی محاسبه می‌شود كه فرد خواهان است و نرخ‌گذاری شب‌های اقامت به یكدیگر ارتباط پیدا می‌كند.
مزیت این شیوه قیمت‌گذاری این است كه به میهمانان نرخ ساده‌ای برای تمام مدت اقامت آنها پیشنهاد می‌شود كه مبتنی بر تاریخ ورود آنها و كل اقامت شبانه‌شان است. این موضوع به هتل كمك می‌كند تا درآمد بهینه‌ای را به دست آورد زیرا نرخی كه تعیین می‌كند مبتنی بر الگوهای خاصی است كه به تاریخ ورود و طول اقامت بستگی دارد. این روش برای هتل‌های شهری كه در درجه‌ی نخست بر تقاضای زیاد خود تاكید می‌كنند و تمایل دارند اقامت بیشتری را داشته باشند، بسیار مفید است. مواردی همچون بیشترین طول اقامت، كمترین طول اقامت و دیگر موارد می‌توانند به‌كار روند تا تقاضا را در طول دوره‌هایی كه تقاضا بیشتر است به درستی مدیریت كند و نرخ اشغال هتل‌ها را در طول دوره‌هایی كه كمتر رزرو می‌شوند، افزایش دهد.
قیمت‌گذاری مستمر روزانه
این نوع قیمت‌گذاری برای هتل‌ها بیشترین انعطاف‌پذیری را برای ساختار نرخ مطلوب آنها فراهم می‌آورد. این روش تقریبا مشابه با قیمت‌گذاری روزانه است. با این حال، مقادیر نرخ موجود گسترده‌ای بین یك كمینه و بیشینه برای هر اتاق تعریف می‌شود. قیمت‌گذاری مستمر روزانه مزایایی مشابه با قیمت‌گذاری روزانه دارد؛ با وجود این برای هتل‌ها انعطاف‌پذیری بیشتری در مورد نرخ مطلوب آنها فراهم می‌آورد. هتل‌ها بیش از آنكه وابسته به مقادیر نرخ تعریف شده‌ی مصرف‌كنندگان باشند، نرخ‌های كمینه و بیشینه عمومی را برای محاسبه مستمر و تحلیلی مقدار نرخ‌گذاری هتل در چارچوب محدوده مطلوب آنها كه درآمد بهینه‌شان را رقم می‌زند، تعیین می‌كنند. این رویكرد برای هتل‌هایی كه قیمت‌گذاری روزانه را گزینه‌ای مناسب می‌دانند اما به دنبال انعطاف‌پذیری بیشتر در پیشنهادهای نرخ خود هستند، بسیار مناسب است. با این‌همه، افزون بر این در برخی هتل‌های اروپایی نیز روش‌های دیگری به‌كار گرفته می‌شود.
نرخ‌گذاری برحسب هر اتاق
براساس استراتژی نرخ‌گذاری برحسب هر اتاق، یك نرخ بدون احتساب اینكه چه تعداد افراد در آن اقامت می‌كنند، تعیین و نرخ یكسانی چه برای یك نفر و چه برای دو یا چند نفر اخذ می‌شود. این نوع قیمت‌گذاری در برخی از موارد به‌كار گرفته و سپس تفاوت مقدار اجاره با صبحانه به ازای هر نفر به مقدار اجاره اضافه می‌شود. مثلا فرض كنید یك اتاق یك یا دو نفره در یك هتل 100 یورو قیمت‌گذاری شده باشد و صبحانه به ازای هر نفر 15 یورو باشد. در این صورت، قیمت اتاق برای یك نفر و با تخت و صبحانه 115 یورو و دو نفر با تخت و صبحانه 130 یورو خواهد بود.
قیمت‌گذاری براساس اشغال‌شدگی
نرخ‌گذاری براساس اشغال‌شدگی، طبق تعداد افرادی كه در یك اتاق حضور دارند محاسبه می‌شود و عموما به اتاق‌های یك یا دو نفره تعلق می‌گیرد. نرخی كه برای اتاق تعیین می‌شود، به این موارد و همچنین صبحانه‌ای كه در هتل‌های اروپایی صرف می‌شود، بستگی دارد. مثلا فرض كنید قیمت صبحانه 15 یورو به ازای هر نفر باشد. همچنین اگر قیمت اجاره برای یك نفر 90 یورو و برای دو نفر 100 یورو باشد، در این صورت قیمت اتاق تك‌نفره با صبحانه 105 یورو خواهد بود و این در حالی است كه برای اتاق دو نفره این بها 130 یوروست. با این‌همه نباید فكر كرد كه تنها یك راهكار بهینه منحصربه‌فرد وجود دارد و به‌كارگیری راهكارهای مختلف می‌تواند برای همه شرایط و همه نوع هتل مناسب باشد.
با توجه به اینكه سودآوری یك هتل به شدت وابسته به راهكارهای درآمدی است كه از سوی آن برای اجاره اتاق‌ها یا دیگر خدمات به‌كار گرفته می‌شود، بسیار مهم است كه هتلداران به دقت گزینه‌های قیمت‌گذاری خود را مورد بررسی قرار دهند و رویكردی را در پیش گیرند كه به بهترین نحو با نیازهای مربوط به كسب‌وكار آنان و سیستم‌های عملیاتی‌شان همخوانی و تناسب دارد. اما به نظر می‌رسد گام نخست برای ایران، رهایی از نرخ‌گذاری دستوری و پیوستن به قیمت‌گذاری آزاد هتل‌ها به‌طور تمام و كمال و رسمی است.
