هرچند كارشناسان این رفتار را گذرا و به‌نوعی بیش‌واكنشی ارزیابی می‌كنند. در سوی دیگر، اقبال به سمت پناهگاه‌های امن مثل ارز و سكه افزایش یافت. به این ترتیب، نرخ دلار بیشترین رشد روزانه در سال 96 را ثبت كرد و در یك‌قدمی چهار هزار تومان قرار گرفت. سكه تمام نیز جهش 30 هزار تومانی در معاملات را داشت.

روز یكشنبه نبض بازار ارز در دست دو نوع قیمت بود. اولین نوع، قیمت‌گذاری در معاملات فردایی بود كه رگه‌های هیجان در آن مشهود بود و بهای دلار در این معاملات چند بار از مرز 4 هزار تومانی عبور كرد. دومین نوع، قیمت‌گذاری همیشگی و اصلی بازار بود كه در معاملات نقدی مشاهده می‌شد. در این بخش فضای بازار آرام‌تر از معاملات فردایی بود، هرچند كه شاخص ارزی در این معاملات نیز ركورد زد، به‌نظر می‌رسید روز یكشنبه قیمت دلار در معاملات نقدی به تبع تب معاملات فردایی روند قیمت خود را با احتیاط بیشتری تنظیم می‌كرد و در نهایت نیز زیر مرز 4 هزار تومانی در خرید و فروش‌های عمده به كار خود پایان داد.

هیجان فردایی‌ها

از همان ابتدای روز یكشنبه، شاخص بازار ارز معاملات فردایی را با هیجان آغاز كرد. در شانزدهمین روز مهرماه، معاملات فردایی با قیمت 3 هزار و 991 تومان كلید خورد كه 29 تومان بالاتر از بهای نقدی این ارز در روز شنبه بود. به گفته‌ی فعالان، تحركات معامله‌گران فردایی بازار از بعدازظهر روز اول هفته آغاز شد كه این دسته در غیاب بازارساز و تعطیلی صرافی‌های رسمی، قیمت را تا محدوده 3 هزار و 980 تومان بالا بردند و از این طریق قیمت در ابتدای روز یكشنبه را نیز تحت‌تاثیر قرار دادند. تحت‌تاثیر بالا رفتن تحركات فردایی‌ها، قیمت دلار حدود ساعت 12 ظهر از مرز 4 هزار تومان عبور كرد و حتی در مقاطعی تا قیمت 4هزار و 15 تومان بالا رفت.

بازارسازی ارزی در واكنش به جو هیجانی معامله‌گران فردایی از طریق یكی از صرافی‌های بانكی اعلام كرد كه همه‌ی صرافی‌های مجاز، كه تمایل به خرید اسكناس دلار دارند، می‌توانند با این شركت صرافی تماس بگیرند. در پیام دیگری این صرافی رسمی از عرضه نامحدود دلار در كانال خود خبر داده بود. پس از این سیگنال و هم‌زمان با افزایش عرضه ارز از سوی بازارساز هیجان فردایی‌ها به سرعت فروكش كرد. یكی دیگر از متغیرهایی كه در كاهش هیجان اثرگذار بود، پایین آوردن قیمت عرضه ارز از سوی صرافی‌های بانكی بود. به گفته برخی از بازیگران باتجربه بازار، افت دلار پس از اعلام بازارساز مبنی بر آمادگی برای عرضه ارز یكی از نشانه‌های هیجانی بودن معاملات در آینده بود كه به سرعت نیز تخلیه شد. دلار در كمتر از ربع ساعت از مرز 4 هزار تومانی پایین آمد. با وجود این، پس از پایان كار صرافی‌های بانكی، هیجان در بازار دوباره از ساعت 3 بعدازظهر بالا رفت و معامله‌گران در غیاب بازارساز بهای این ارز در معاملات فردایی را بار دیگر از مرز 4 هزار تومانی عبور دادند.
ركوردهای بازار نقدی

در دومین روز هفته، قیمت دلار در معاملات نقدی نیز راه صعودی را در پیش گرفت، ولی این افزایش آرام‌تر از معاملات فردایی بود. روز یكشنبه، شاخص ارزی كه با قیمت 3 هزار و 987 تومان معاملات خود را آغاز كرده بود، در نهایت با قیمت 3 هزار و 999 تومان به كار خود پایان داد. این قیمت كه 37 تومان بالاتر از روز شنبه بود، بیشترین افزایش دلار از اوایل فروردین امسال بود و موجب شد كه دلار به بیشترین بهای خود از اواخر دی سال 95 برسد. برخی معامله‌گران در واكنش به افزایش نوسان دلار معاملات خود را متوقف كردند و ترجیح دادند پس از عادی شدن فضا وارد بازار شوند. این در حالی است كه عده‌ای از هراس جا ماندن از نوسانات بیشتر، خریدهای خود را افزایش دادند. به این ترتیب می‌توان گفت روز یكشنبه بازار ارز از فضای عادی روزهای پیشین خارج شد؛ عوامل گوناگون برای افزایش قیمت دلار در بازار ذكر شد كه می‌توان آنها را در دو دسته عوامل روانی و واقعی طبقه‌بندی كرد.

عوامل روانی

یكی از مهم‌ترین عواملی كه در جوسازی معامله‌گران فردایی نقش داشت، بحث‌های سیاسی روزهای اخیر بود، در واقع وزن عوامل سیاسی در هیجانات روانی بازار سنگین بود. به گفته شماری از فعالان، صحبت‌های میان مسئولان امریكایی و ایرانی یكی از عواملی بود كه بازار به آن توجه می‌كرد. در روزهای اخیر و پس از افزایش احتمال واكنش ترامپ به برجام، فضای انتظاری بازار ارز تا حدی تغییر كرد. با این حال، عوامل روانی و انتظاری دیگری نیز وجود داشت كه در دیدگاه معامله‌گران اثر داشت. بحث همه‌پرسی كردستان عراق و واكنش‌های همسایگان به همه پرسی یاد شده یكی دیگر از عواملی بود كه انتظارات برای افزایش تقاضای دلار از بازار داخلی را بالا برده است. به گفته فعالان، پیش از این، معامله‌گران منطقه سلیمانیه عراق از بازار ایران بخشی از خریدهای ارزی را انجام می‌دادند. از نظر فعالان، افزایش محدودیت بر آن منطقه جغرافیایی، تقاضای غیررسمی معامله‌گران سلیمانیه عراق را بالا خواهد برد. سومین اتفاقی كه معامله‌گران ارزی به آن توجه داشتند، روند شاخص بورس بود كه در 2 روز ابتدایی هفته روند منفی را پشت سر گذاشت. به گفته فعالان، بازار بورس و ارز رابطه مخالف با یكدیگر دارند؛ در واقع معامله‌گران دلار انتظار دارند، با كاهشی شدن شاخص بورس، معامله‌گران این بازار سرمایه‌های خود را به بازارهای موازی مانند بازار ارز منتقل كنند و زمینه را برای بالا رفتن دامنه نوسان دلار فراهم كنند.

عوامل واقعی رشد دلار

مهم‌ترین عاملی كه به‌صورت واقعی قیمت دلار در بازار داخلی را تحریك می‌كرد، افزایش نرخ حواله درهم بود. به گفته فعالان، روز یكشنبه نرخ حواله درهم به میانه محدوده هزار و 90 تومان رسید. نرخ حواله درهم و دلار در بازار داخلی با یكدیگر رابطه مستقیم دارند و به‌طور سنتی افزایش یكی منجر به رشد دیگری می‌شود. به گفته فعالان، به‌طور معمول افزایش درهم را می‌توان نشانه‌ای از افزایش تقاضای تجاری یا تداخل در عرضه ارز برخی صرافی‌های رسمی در دبی در نظر گرفت. از همین سو، معامله‌گران بازار داخلی توجه ویژه‌ای به روند نرخ حواله درهم دارند. دیگر عاملی كه روز یكشنبه بازار نقدی ارز را تحت‌تاثیر قرار داد، افزایش تقاضا در بازار سكه و رفتار سكه‌بازان بود. به گفته فعالان، از بعدازظهر روز یكشنبه قیمت سكه در مسیر افزایشی قرار گرفت؛ چون جو هیجانی در بازار بالا رفته بود. تحت‌تاثیر این اتفاق معامله‌گران دلار نیز تقاضای ارزی خود را بالا بردند و هم‌زمان بخشی از سكه‌بازان برای بالا بردن بیشتر دامنه نوسان اقدام به خرید دلار كردند.