اعتیاد یعنی خوگرفتن و وابسته شدن جسمی ، روانی و عصبی فرد به مواد مخدر كه ترك یا فرار از آن ناممكن و یا بسیار مشكل است. اعتیاد یعنی مصرف نابجا و مكرر مواد مخدر كه موجب وابستگی به آنها می شود. این وابستگی بدنی و روانی است، ترك مصرف مواد افیونی مشكلات و محرومیت های بدنی و روانی را در پی خواهد داشت.
اعتیاد یك بیماری روانی، اجتماعی، اقتصادی است كه بر اثر فعل و انفعال تدریجی بین بدن انسان و مواد شیمیائی تحت تأثیر یك سلسله شرایط و اوضاع و احوال خاص روانی، اقتصادی، اجتماعی و سنتی به وجود می آید.
وابستگی روانی ( ذهنی ) مشخصه اصلی اعتیاد بوده و برخلاف تصوری كه بعضا در جامعه به چشم می خورد بسیاری از موادی كه وابستگی جسمی به همراه ندارند ( و از اینرو اعتیاد آور تلقی نمی گردند) دارای وابستگی روانی و كشش شدید بوده ( یعنی در واقع اعتیاد آور هستند ) و به مراتب فاجعه بارتر از مواد با وابستگی جسمی می باشند.مواد اعتیاد آور طیف بسیار وسیعی را در برگرفته و عمدتا شامل مواد مخدر( مثل تریاك، هروئین، شیره، كدئین، دیفنوكسیلات، مرفین، پتدین، متادون، ترامادول، كرك، تمجزیك یا بوپرنورفین …) ،مواد محرك و توهم زا (مثل كوكائین، شیشه ، قرص اكستازی، حشیش،LSD …)، برخی آرام بخشها ( عمدتا از داروهای گروه دیازپام)، سیگار، الكل می باشد. با توجه به تعریف اعتیاد و نقش مهم وابستگی روانی در آن موارد دیگری از جمله قمار، اینترنت نیز اعتیاد آور می باشند.