موضوع استعمار انگلیس در ایران از جمله پدیده‌هایی است كه برای مشاهده آن نیازی به اغراق و حتی بزرگ‌نمایی نیست. نقشی كه این كشور سلطه‌جو در تحریك جریان‌های تجزیه‌طلب و ایجاد و تشدید اختلافات مذهبی از یك سو و تأسیس و تقویت فرقه‌های شبه مذهبی داشته، گرفتن امتیازها ریز و درشت اقتصادی، ایجاد قحطی، تاراج میراث فرهنگی و قاچاق پول‌های نقره و طلای ایران به هندوستان و بین‌النهرین، جدا كردن بخش‌هایی از خاك كشور به طور مستقیم چون بحرین و هرات و كمك به تجزیه مناطقی چون ناحیه قفقاز، طراحی و حمایت از دو كودتای 1299 و 1332 كه موجب برپایی نظام‌های دیكتاتوری، سركوب مردم و نقض مشروطیت گردید، اشغال و تجزیه ایران در دوره‌های متعدد با مشاركت قدرت‌های دیگر، تشكیل نیروی نظامی، تحریك ایلات و قبایل و سركوب جنبش‌های آزادی‌بخش، جاسوسی و نفوذ در دولت‌ها، حمایت از احزاب و مطبوعات وابسته، سیاستگزاری در امور داخلی ایران از طریق خاندان‌ها و رجال وابسته و نیز استفاده از اهرم‌های اقتصادی همچون بانك شاهنشاهی، دخالت در سقوط و ظهور برخی دولت‌ها، كارنامه یك‌رنگ، اما سیاه استعمار انگلیس در ایران است. تنوع و تعدد دست‌اندازی‌های این كشور در دورة معاصر به اندازه‌ای است كه انگلستان را در حافظه تاریخی مردم ایران تبدیل به اسطوره نیرنگ كرده، در ادبیات سیاسی ایران سمبل تجاوز و غارت، فریب و دروغ شده است.در این برنامه راه و بیراه ، مروری گذرا به حضور انگلیس در ایران می پردازیم . این برنامه كاری ست از گروه جوان و جامعه ی رادیو جوان كه هر یكشنبه ، ساعت 14:30با تهیه كنندگی فاطمه شهبندی و پژوهش فائزه حسنی و روایت آقای حسن خلقت دوست و خانم فاطمه فراهانی بر روی آنتن می رود .