پروندۀ ویژۀ رادیوم در این قسمت با موضوع اتمام هوا در زمین به روایت مهتاب دمیرچی، خبرنگار علمی جلو رفت.
مهتاب دمیرچی با روایت داستانی هشدار دهنده، پروندۀ ویژه را این گونه آغاز كرد: بیایید تصور كنیم داستان از آنجایی شروع شود كه یك نسل از بشر، مجبور باشد برای همیشه از كپسول اكسیژن استفاده كند و به محض تمام شدن یك كپسول از بعدی استفاده كند و در واقع تنها محصول داروخانهها و محصولات پزشكی كپسولهای اكسیژن خواهد شد. در آن زمان دیگر همهگیریای به اسم كرونا وجود ندارد كه باعث بروز مشكل تنفسی و ریوی شود، و انسانها هم دچار جهش ژنتیك نخواهند شد، آن نسل از انسانها دقیقا شبیه ما هستند، با این تفاوت كه نمیتوانند نفس راحتی بكشند.
وی در ادامه افزود: بهتر است بدانیم، زمانی كه زمین به این مرحله برسد اكسیژن در این حد كم شده باشد، دیگر بشری وجود نخواهد داشت، دیگر انسان و موجود زندهای نیست كه بخواهد در كره زمین زندگی كند. خبر خوش این است كه ما این روزگار را نمیبینیم. اما خبر بد اینكه ما رسیدن این روز را نزدیكتر میكنیم و متهم اصلی این مشكل انسان است. این در صورتی است كه اگر بخواهیم عامل انسانی را در نظر نگیریم، این رویداد، طی یك میلیارد سال دیگر و زمانی كه خورشید در حال منبسط شدن باشد رخ خواهد داد و فرایند آن به صورت است كه اتمسفر زمین هم گرمتر میشود و این گرمای اتمسفر زمین باعث افزایش ظرفیت گرمایی خودش و در نتیجه تبخیر كلی آب اقیانوسها میشود و با تولید گازهای گلخانهای اتمسفر زمین به اتمسفری به شدت غلیظ و ابرناك، دقیقا مانند سیارۀ زهره تبدیل خواهد شد.
وی در ادامه افزود: لازم است كه بگویم بر اثر گرمای شدید و تابش آفتاب، تجزیۀ مولكولی اتفاق میافتد و مولكولهای اكسیژن میشكنند و به اتم اكسیژن تبدیل میشوند (O² به O ) و دقیقا اینجا فرصت برای فرار اكسیژن فراهم میشود، یعنی زمانی كه ما دیگر اكسیژنی برای تنفس نخواهیم داشت.
اگر موجودات فضایی وجود داشته باشند فكر میكنند كه ما هنوز زندهایم چون هنوز كره ما قشنگ و آبی است، مثل كرهای كه الان داریم، ولی اكسیژن در حال تخلیۀ كامل است و این فرار اكسیژن در نهایت باعث میشود كه هیدروژن هم فرار كند و اوضاع شبیه تیتان (قمر زحل) میشود. جالب است بدانید، مجلۀ علمی (New scientist) مقالهای منتشر كرد كه اگر انسان به همین شیوه به تولید گازهای گلخانهای ادامه دهد، ما باید این یك میلیارد سال را در چند صد سال آینده ببینیم.
آقای پتروسكی، استاد دانشگاه لستر انگلستان، در همین مجله در این باره نوشت: فیتوپلانگتونها دو سوم اكسیژن زمین را در اقیانوسها تأمین میكنند و حالا با افزایش دمای اقیانوس به اندازۀ 6 درجه، اینها یك باره تولید اكسیژن را متوقف میكنند، وقتی تولید اكسیژن متوقف شود، پتانسیل افزایش ظرفیت گرمایی زمین بیشتر میشود و گرمایی كه باید از خورشید به ما برسد تا زمین جو خود را از دست بدهد، خود انسان تولیدش میكند. به عبارت سادهتر، خودمان در چرخۀ زیستی زمین دخالت میكنیم و شرایط را برای انباشت بخار آب در اتمسفر فراهم و مسیر مرگ زمین را هموار میكنیم.
كارشناس برنامه با اشاره به این واقعیت كه زمین فریادش را با گرم شدن اقیانوسها به گوش ما میرساند ادامه داد: ما در یك صد سال اخیر 2 درجه دمای اقیانوسها را بالا بردیم و مرجانهای دریایی سفید شدند، خیلی از موجودات دریایی نتوانستند تطبیق پیدا كنند. جنسیت ماهیها تغییر پیدا كرده است، به طوری كه ماهیها به سمت نر بودن متمایل شدند و گرمای آب روی زاد و ولد ماهیها نیز تاثیر گذاشته است. اینها نشانههایی است كه ما داریم میبینیم. گزارشی در روزنامۀ جام جم چند ماه پیش منتشر شد كه بر اثر سفید شدن مرجانها و تغییر جنسیت ماهیها حتی صنعت شیلات در ایران هم تحت تاثیر قرار گرفته است، یعنی ما شاید در چند دهۀ آینده در این زمینه دچار آسیب شویم.
خوب است بدانید كه آقای پتروسكی هشدار داد، اگر ما نتوانیم این افزایش 2 درجهای را متوقف كنیم، و این 2 درجه به 6 درجه برسد، فیتوپلانگتونها به این شكل نیستند كه به تدریج مانند ماهیها تغییر جنسیت بدهد یا مثل مرجانها به تدریج سفید شوند، آنها به یكباره تولید اكسیژن را متوقف خواهند كرد و نگرانی اینجاست كه حتی نسل ما شاهد این تغییرات اقلیمی خواهند بود.
مهتاب دمیرچی در پایان به بیان راهكار پرداخت و اشاره كرد كه راهكار اصلی روی آوردن به انرژیهای جدید است و در این مسیر ما باید از خود زمین بهره بگیریم. الان شرایط به شكلی است كه تصمیم دنیا چیست اهمیتی ندارد. در یكی از نشستهای كشور پاریس، كشور فیلیپین به اعتراض گفت چرا شما با پاهای گلیتان وارد فرشهای ما میشوید. این جمله پیام مهمی دارد كه ما باید هوای همدیگر را داشته باشیم، اقلیم خاورمیانه بسیار شكننده است. طبیعتا امریكا یا كانادا نباید به توافقنامۀ پاریس بپیوندند، چون اگر هوا گرمتر شود، به نفع آنهاست، درصورتی كه سیلابهایش را ما تحمل میكنیم. پتروسكی در این مقاله یادآور شد باید كاملا انتشار این گازها را متوقف كنیم و بعد از آن دست به حفظ و نگهداری آن بزنیم البته كه سخت و تقریبا كاری نشدنی است.