مارال كوشكی، روزنامهنگار، در این برنامه هم به سراغ یكی دیگه از شاخههای علوم شناختی رفت و دربارۀ ذهن خوانی، مهارتی صحبت كرد كه در نگاه اول بسیار عجیب بود.
كوشكی با بیان اینكه برداشت اكثر انسانها هنگام مشاهدۀ عكس یك مادر و كودك یكی خواهد بود، بحث را آغاز كرد و با مثالی دیگر موضوع را روشنتر كرد. برای همۀ ما پیش آمده كه قبل از آنكه حرفی را كامل بزنیم، مادرمان آن را حدس میزند. این همان ذهنخوانی و مهارتی اكتسابی است. جالب است كه بدانید بخشی در مغز ما وجود دارد به نام تمپورو-پاریتال – بالای گوش راست- كه وظیفۀ این تحلیل و مهارت را دارد و به مرور زمان و شناخت بیشتر از محیط اطراف، فعالیت این بخش بیشتر میشود و در نتیجه ما در حدس زدن افكار دیگران ماهرتر میشویم.
وی در ادامه آزمایشی علمی را تشریح كرد و گفت: این مهارت در هر سنی نمود متفاوتی دارد و تیمی تحقیقاتی آزمایشی به اسم دزد دریایی طراحی كردند تا با كاركرد این بخش از مغز در سنین گوناگون بیشتر آشنا بشنوند. یك كودك 3 ساله یك 5 ساله و یك 7 ساله را مورد آزمایش قرار دادند و داستان دزد دریایی را به این شكل برای آنها تعریف كردند. یك دزد دریایی ساندویچی در دست دارد و آن را روی سكویی میگذارد و برای خرید نوشابه میرود. در این بین باد آن ساندویچ را به زمین میاندازد. دزد دریایی دیگری با ساندویچی دقیقا شكل قبلی میآید و آن را روی همان سكو قرار میدهد و برای آوردن دستمال، آنجا را ترك میكند. دزد دریایی اول برمیگردد.
سوال اول از هرسه كودك این بود كه دزد دریایی اول كدام ساندویچ را برمیدارد و جواب همگی یكسان است. سوال دوم این است كه چرا دزد دریایی ساندویچ خودش را برنمیدارد. كودك 3 ساله بدجنسی را دلیل اینكار بیان میكند. كودك 5 ساله میگوید شاید چون ساندویچ خودش كثیف شده بود و كودك هفت ساله می گوید چون ممكن است اصلا متوجه ساندویچ روی زمین نشده باشد. سوال سوم از این كودكان این است كه آیا باید دزد دریایی را به خاطر این كار مجازات یا سرزنش كرد كه كودك سه و پنج ساله موافق سرزنشاند، اما كودك هفت ساله میگوید نه زیرا مقصر باد است كه ساندویچ را انداخته است.
كارشناس برنامه ادامۀ این آزمایش را این چنین تشریح كرد: در ادامه، تیم تحقیقاتی آزمایش خود را روی بزرگسالان انجام دادند. در نظر بگیرید كه دو دوست در شركتی كه تولیدات مواد شیمیایی دارد، كار میكنند. یكی از آنها قرار است برای هر دونفرشان قهوه درست كند. در كنار دستگاه قهوه ساز ظرفی قرار دارد كه حاوی بلورهای سفید است و روی آن نوشته «زهر كشنده»، اما شكر است. او از این بلور سفید در قهوۀ دوستش میریزد و او سالم میماند. نتایج به دست آمده از تحلیل افراد بسیار جالب بود. بیشتر از 80 درصد افراد، شخصی را كه قهوه درست كرده لایق مجازات میدانند و كمتر از 10 درصد محتاطانه جواب میدهند و نظر خاصی ندارند و فقط كمی بیشتر از 10 درصد از افراد شركت كننده در این آزمایش قضاوت متفاوتی مثل این داشتند كه ممكن است فرد قبل از ریختن بلور سفید آن را بو یا بررسی كرده باشد.
در حین آزمایش از مغز این افراد عكس برداری شد و نتیجه جای تامل داشت، زیرا با توجه به نتایج و دادههای عكسها معلوم شد آن دسته از افراد كه با مجازات موافق بودند، بخش ذهنخوان مغزشان رشد كافی نكرده بود و با تحریك توسط موجهای مغناطیسی و قرار گیری در آزمایش مشابه، جوابهای متفاوتی دادند.
وی برای جمعبندی تذكر داد: برای رشد این مهارت در خود، باید حس مطالبهگری و پرسشگری را در خود تقویت كنیم و فراموش نكنیم كه این یك مهارت اكتسابی است و این بخش از مغز قدرت تحلیل منطقی ندارد و فقط با ادراك كافی از محیط اطراف قدرت میابد.
سردبیر برنامه احسان مهرجو و مجری آن سیاوش صفاریانپور است.