رادیوم شنبه تا چهارشنبه از ساعت 9:00 به مدت 60 دقیقه

كهكشان راه شیری در استودیوی رادیوم

بخش ویژۀ تاریخچۀ علم با احسان مهرجو در رادیوم.

1399/08/14
|
13:16
|

هارلو شپلی، نخستین كسی بود كه واقعاً دریافت راه شیری بسیار بزرگتر از آن است كه تا پیش از آن گمان می‌رفت و اینكه خورشید در مركز آن قرار ندارد. به همین دلیل به كوپرنیك مدرن هم معروف است. وی در 22 سالگی به دانشگاه میسوری رفت كه روزنامه نگاری بخواند، اما متوجه شد كه ترم بعدیِ این رشته یك سال دیگر شروع می‌شود. شیپلی حوصلۀ صبر كردن نداشت، بنابراین تصمیم گرفت رشتۀ دیگری بخواند، اما چه رشته ای، چیزی به فكرش نرسید. پس به سراغ فهرست رشته ها رفت و به خودش گفت:
«در اولین رشته‌ای كه ببینم ثبت نام می‌كنم».

فهرستِ رشته‌ها الفبایی بود و با حرف A شروع می‌شد. نخستین رشتۀ باستان شناسی (Archaeology) بود كه از خواندن آن صرف نظر كرد. بعدها كه علت را پرسیدند گفت: «اصلاً نمی‌دانستم چطور تلفظ می‌شود». پس به سراغ رشتۀ دومِ فهرسترف ت كه دست بر قضا اخترشناسی (Astronomy) بود و به این ترتیب یكی از بزرگترین اختر شناسان قرن بیستم شد.

هارلو شیپلی در بنیان گذاشتن انجمن‌های علمیِ_دولتی تلاش زیادی كرد و شاید خیلی‌ها ندونن كه قرار گرفتن حرف S در نام ESCO را مدیون هارلو شپلی هستیم. نام «یونسكو» از سَر واژه‌های عبارتی انگلیسی به معنای «سازمان آموزشی، علمی، و فرهنگی ملل متحد» گرفته شده است و حرف S در آن مربوط به واژۀ علمی (Scientific) است كه با تلاش شیپلی به نام این سازمان افزوده شد.

اوتو فردریش مولر، زیست شناس و میكروسكوپیست آلمانی-دانماركی، توجه خودشُ در مشاهدۀ باكتری‌ها متمركز كرده بود. باكتری‌ها و تك یاختگان قبلا فقط توسط آنتونی لیوونهوك هلندی بررسی و طبقه‌بندی شده بود، اما مولر با وجود وضوح اندك میكروسكوپ‌های زمان خودش، اولین كسی بود كه باكتری‌ها را با شفافیت كافی مشاهده كرد و دستۀ جدیدی از تك یاختگان را به نام «مژك‌داران‌» را به جهان معرفی كرد.

مژك‌داران در همه آب‌های طبیعی همچون اقیانوس‌ها، دریاچه‌ها و تالاب‌ها یافت می‌شوند. مژك‌داران تك‌یاختگان بزرگی‌اند كه درازای آنها گاه به 2 میلیمتر می‌رسد. ساختار بدن آنها جزو پیچیده‌ترین‌هاست .نام آنها به دلیل وجود مُژك‌ها یعنی موی‌های ریز در آنهاست.

دسترسی سریع
رادیوم