گزیدهای از پرونده ویژه رادیوم، روز 21 بهمن.
گفتگو با سارا ثالثی دانشجوی دكترای رشته بیوتكنولوژی در رابطه با سرطان و دلایل بروز آن.
تا به حال به این فكر كردهاید كه سرطان چیست و چه اتفاقی در بدن ما میافتد كه مبتلا به سرطان میشویم؟!
سرطان به دستهای از بیماریها گفته میشود كه یك ویژگی مشترك دارند و آن ویژگی مشترك این است كه سلولها در قسمتی از بدن رشد و تقسیمی نامحدود، غیرطبیعی و كنترل نشده دارند. در حالت طبیعی و به شكل پیوسته، سلولهای بدن ما در حال زایش، از بین رفتن و جایگزینی هستند، یعنی با از بین رفتن هر سلول، سلول جدیدی جایگزین آن میشود، ولی در حالت سرطانی زایش و رشد سلولهای جدید حالت كنترل نشده و بیش از حدی دارند. این سلولها در گذر زمان تبدیل به یك توده میشوند كه ما به آنها تومور میگوییم.
اما مسئله دیگر اینجاست كه تمام این تودهها منجر به سرطانی كه ما در ذهن داریم نمیشوند، بسیاری از این تودهها خوش خیم هستند و با یك عمل ساده میتوان آنها را جدا كرد، مثلا بسیاری از خالهای پوستی ما نوعی تومور هستند ولی به دلیل عدم آسیب رساندن به بخشهای دیگر بدن، آنها را بدخیم نمیشناسیم.
اما چه اتفاقی میافتد كه این تودهها بدخیم و سرطانی میشوند؟
اگر این تومورها یا تودهها در قسمتی از بدن جمع شوند كه این قسمت نزدیك به نقطه حساسی باشد، آن توده خطرناك میشود، تصور كنید سرطان ریه، پانكراس، معده و... را.
اما چه اتفاقی میافتد كه برخی سرطانها بیشتر از دیگر سرطانها اتفاق میافتد؟
باید دقت كنیم كه شانس همه سلولهای بدن برای سرطانی شدن یكسان است، اما چیزی كه آنها را از هم متمایز میكند ارتباط بیشتر با عوامل و آلودگیهای محیطی است. كافی است سرطانهایی مثل سرطان پوست، معده و ریه را در نظر بگیرید كه از اشعه فرابنفش، دود سیگار و آلودگی هوا و غذاهای ناسالم به وجود میآید.
با همه این تفاسیر چگونه میتوان از سرطان پیشگیری كرد؟
همیشه وقتی صحبت پیشگیری از سرطان میشود سبك زندگی مناسب گوشزد میشود، اما سبك زندگی مناسب بخشی از پروسه پیشگیری از سرطان است. سرطان دو عامل مهم دارد كه شامل وراثت و عوامل محیطی میشود، با سبك زندگی مناسب میتوان تا حد زیادی آسیب عوامل محیطی را كنترل كرد، ولی برای جلوگیری از احتمال وراثت نیاز به دقت بیشتری است.
برای این مهم اگر شخصی از اقوام نزدیك ما مبتلا به سرطان بوده، باید سعی كنیم چكابها و آزمایشهای خود را بیشتر كنیم و در اصل فاصله آنها را كمتر كنیم تا در صورت ابتلا به هرگونه سرطان، در زمان مناسب از آن مطلع شویم.