وقتی به كلمه مادر یا مامان نگاه می‌كنیم متوجه می‌شویم كه در تمام دنیا از كلماتی شبیه به هم برای صدا كردن مادر استفاده می‌شود. سوال اینجاست كه چطور یك واژه‌ای بین چندین زبان و فرهنگ مختلف مشترك شده است؟!
باید به حدود هفتاد هزار سال پیش و به شاخ آفریقا (سومالی) برگردیم. زمانی كه انسان امروزی پا به روی كره زمین گذاشت زبانی برای گفتگو وجود نداشت، اما انسان یك ویژگی بسیار برجسته نسبت به همسان‌های خود از جمله نئاندرتال‌‌ها داشت به نام توانایی سخن گفتن. این توانایی تنها به خاطر جابجایی نیم ساعت بعضی از اعضای حلقوم و حنجره انسان بود. اما این توانایی به معنای ایجاد زبان نبود، و زبان بعد از گذشت هزاران سال تغییر و تحول و تكامل به وجود آمد.
برای ریشه‌یابی كلمه مامان یا مادر كافی است در نظر بگیریم كه ساختار حنجره یك نوزاد هنوز كامل نیست، و حتی این ساختار زبان و حنجره به شكل خام است. به همین دلیل است كه یك نوزاد چه در هند، چه در كشورهای عرب زبان، چه در اروپا و هر جای دیگری كه به دنیا بیاید می‌تواند اصوات آن زبان را به راحتی بیاموزد.
اما از اولین واژه‌هایی كه نوزاد انسان می‌تواند ادا كند حرف میم و صدای مَ یا ما است. نوزاد می‌تواند با فشاری كه از دهان بیرون می‌دهد و با كمی كنترل لب‌ها روی هم حرف مَ یا ما را تلفظ كند.
اما برای درك ریشه بسیاری از این كلمات باید در نظر بگیریم كه در گذر زمان این كلمات بوده‌اند كه از زبانی به زبان دیگر منتقل شده اند.
حال از كجا بفهمیم كه كلمه مادر از زبان فارسی اوستایی به زبان‌های دیگر منتقل شده یا از زبان‌های دیگر وارد زبان فارسی شده است؟!
مادر در زبان اوستایی معنا دارد، "مَ" به معنای زاینده و "تَر" صفت فاعلی بوده است، پس مادر به معنای شخص زاینده است.
از این‌جا می‌توان فهمید كه مادر از زبان فارسی اوستایی وارد زبان‌های انگلیسی و... شده است.