گزیدهای از پرونده ویژه رادیوم، 10 دی.
گفتگو با خانم سارا ثالثی دانشجوی دكترای بیوتكنولوژی در رابطه با چگونگی كشف داروها.
آیا تا به حال به این فكر كردهاید كه زمان كشف داروها به چه زمانی برمیگردد؟! تاریخچه كشف اولین داروها به زمان یكجانشینی انسانها و روی آوردن آنها به كشاورزی برمیگردد.
در گذشته فرآیند كشف دارو به صورت تجربی شكل میگرفته است، یعنی با بیماری هر فرد، داروهای گیاهی مختلف روی او امتحان میشده و پس از آزمون و خطاهای بسیار به داروی مناسب برای آن بیماری میرسیدهاند. اما امروزه و با پیشرفت علم، فرآیند كشف دارو دیگر مثل قدیم و با آزمون و خطا انجام نمیشود، در واقع انسان نیازمند یك فرآیند دقیق و بسیار سریع است كه با آن داروها را كشف كنیم.
اما داروها به چند بخش تقسیم میشوند؟!
داروها به دو دسته خوراكی و غیر خوراكی تقسیم میشوند، كه خود داروهای خوراكی به دو دسته سیسمتی و موضعی تقسیم میشوند. داروهای سیستمی یك شبكه را تحت تاثیر قرار میدهند، مثل آنتی بیوتیكها، ولی داروهای موضعی مثل داروهای ضد حساسیت یك نقطه از بدن را تحت تاثیر قرار میدهند. داروهای غیر خوراكی نیز به انواع مختلفی مثل داروهای تزریقی، داروهایی مثل پماد و ژلها یا حتی داروهای استنشاقی تقسیم میشوند.
حال برای كشف این داروها چه فرآیندی طی میشود؟! دانشمندان در مرحله اول سعی میكنند نوع بیماری را بشناسند، وقتی این بیماری توسط دانشمندان مختلف شناسایی شد، و آنها متوجه شدند كه مثلا آن ویروس از چه خانوادهای تشكیل شده است تحقیقات وارد مراحل دیگری میشود.
از مهمترین مراحل كشف دارو میتوان به مرحله مطالعات درون آزمایشگاهی و مطالعات بالینی اشاره كرد.
در مطالعات درون آزمایشگاهی داروها روی حیوانات مختلفی تست میشود تا داروسازان واكنشهای مختلفی كه در بدن آن حیوان اتفاق میافتد را مورد بررسی قرار دهند.
اما مرحله آزمایشات بالینی خود به سه مرحله جدا از هم تقسیم میشود. در مرحله اول داروها روی تعداد كمی از انسانهای سالم تست میشود، به صورتی كه هدف داروسازها در این مرحله این است كه اثرات مخرب داروی خود را بر روی بدن انسان سالم بررسی كنند. در مرحله بعدی دارو روی تعداد كمی از افراد بیمار تست میشود و در مرحله آخر دارو بر روی تعداد زیادی از بیماران تست میشود و نتایج آن بررسی میشود.
البته لازم به ذكر است كه انجام هر مرحلهای منوط به مثبت بودن مرحله آزمایش قبلتر از خود است.