گزیده ای از پرونده ویژه برنامه رادیوم، 18 مهر.
گفتگو با محمدرضا رضایی ژورنالیست حوزه فناوری فضایی در رابطه با هفته فضا
چرا این هفته را به نام هفته فضا نام گذاری كردند؟!
4 اكتبر 1957 اولین ماهواره تاریخ به نام اسپوتنیك یك توسط اتحاد جماهیر شوروی به سمت فضا پرتاب می شود. ده سال بعد در 10 اكتبر 1967 اولین كنوانسیون بین المللی استفاده از فضای ماورای جو وضع شد، در اصل اولین قوانین جهان در رابطه با فضا در سازمان ملل تصویب شد. بعدتر در سال 2000 حد فاصل این دو رویداد یعنی 4 اكتبر تا 10 اكتبر را به نام هفته فضا نام گذاری می كنند.
شعار این هفته فضا و كارآفرینی است، ارتباط فضا و كارآفرینی در چیست؟!
سال هاست كه كسب و كارهای جهانی در فضا شكل گرفتند. بخش زیادی از این كسب و كارها ماهیت دولتی یا نیمه دولتی داشتند، اما رفته رفته و در سال های گذشته كسب و كارهای خصوصی نیز به حوزه فناوری فضایی ورود كرده اند. فناوری فضایی طیف گسترده ای از حوزه ها رو پوشش می دهد، از حوزه های تصاویر ماهواره ای كه برای محیط زیست و شهرداری استفاده می شود تا حوزه های نظامی و دیگر حوزه ها. از آن جایی كه صنعت فضایی صنعت بسیار بزرگی است در هر كدام از این حوزه ها این قابلیت وجود دارد كه كسب و كاری شكل بگیرد تا به مردم و جامعه خدمت كند.
در ده ساله گذشته سالانه به طور میانگین 400 تا 500 میلیارد دلار گردش مالی صنعت فضایی بوده است. فناوری فضایی در حال حاضر در جهان آنقدر نقشش در تجارت و زندگی روزمره انسان ها پررنگ شده كه ماهیت وجودی اش مثل اینترنت است. فناوری فضایی تا وقتی هست از امكانات آن استفاده می كنیم و همه چیز عادی است، اما وقتی قطع شود تازه نبودش حس می شود. تصور كنید ماهواره های موقعیت مكانی یا همان GPS قطع شود، علاوه بر اینكه زندگی بسیاری از مردم روی زمین مختل می شود، حركت هواپیماها، كشتی ها و بسیاری از وسایل حمل و نقلی دیگر نیز با مشكل جدی مواجه می شود.
با توجه به همه ماهواره هایی كه در فضا وجود دارد آیا مشخص است كه كاربری آن ها به چه صورت است؟!
در حال حاضر حدودا هفت هزار ماهواره در فضا وجود دارد كه تقریبا نیمی از آن ها متعلق به پروژه استارلینك و سنجش از راه دور است و از مقدار باقی مانده نیمی كاربرد نظامی دارند و باقی كاربرد غیرنظامی دارند.
در پایان با توجه به شعار این هفته و بزرگ بودن صنعت فضایی، روز به روز ورود كسب و كارها به این حوزه بیشتر می شود، كسب و كارهای خصوصی با هدف درآمد زایی می توانند در بسیاری از ابعاد این حوزه فعالیت جدی داشته باشند.