گزیده ای از پرونده ویژه رادیوم، روز 16 مهر
گفتگو با اكبر نعمتی در رابطه با عجایب زیست اختاپوس ها، به مناسب روز جهانی اختاپوس.
چرا اختاپوس یا هشت پا یكی از عجیب ترین جانوران دریایی هستند؟!
اختاپوس ها یا همان هشت پاها موجوداتی دریایی هستند كه جزو نرم تنان محسوب می شوند. علت نام گذاری هشت پا به جهت داشتن هشت بازو در بدن آن هاست. این جانوران گوشت خوار در دنیا 289 گونه مختلف دارند. كوچكترین اختاپوس حدودا یك اینچ یا دو و نیم سانت است كه به نام اختاپوس گرگی معروف است. بزرگترین اختاپوس هم اختاپوس دریای آرام است كه بشر حتی گونه 9 متری آن را نیز دیده است.
ولی این جانوار عجیب است چون 9 مغز در بدن دارد، یعنی در هر كدام از بازوهایش یك مغز جداگانه دارد، و همچنین یك مغز مركزی دیگر كه آن ها را كنترل می كند. اختاپوس توانایی این را دارد كه با هر كدام از بازوهایش فعالیت متفاوتی انجام دهد.
اختاپوس ها سه قلب دارند و همچنین خون آن ها آبی رنگی است. دو قلب وظیفه دارند كه خون را به آبشش چپ و راست برسانند، و قلب دیگر وظیفه خون رسانی به دیگر نقاط بدن را دارد.
اما اختاپوس در اكوسیستم دریایی چه تاثیری دارد و در كل چه فایده ای برای طبیعت دارد؟!
با توجه به تنوع گونه های مختلف اختاپوس ها، آن ها غذای بسیاری از جانوران بزرگتر دریایی مثل كوسه ها هستند كه اگر نسل اختاپوس ها منقرض شود منبع غذایی این جانوران بزرگ از بین می رود. علاوه بر این در حال حاضر هشت پاها منبع غذایی بسیاری از انسان ها روی كره زمین نیز هستند. همچنین چون اختاپوس ها گوشت خوار هستند غذای خود را از جانوران كوچكتر دریایی تامین می كنند و اگر آن ها از چرخه دریا حذف شوند، احتمال اینكه گونه های جانوری خاصی بیش از حد تكثیر شوند نیز وجود دارد.
و در آخر یكی دیگر از عجایب در رابطه با اختاپوس ها این است كه آن ها بعد از تولید مثل می میرد. اختاپوس ها در هر تولید مثل حدودا بین دویست هزار تا چهارصد هزار تخم می گذارند. اختاپوس ماده در مدت زمان حدودی دو تا سه ماهه كه اختاپوس های متولد شده سر از تخم در بیاورند از آن ها حفاظت می كند، این حفاظت به قدری زیاد است كه در این مدت سه ماهه حتی غذا نمی خورد. بعد از آن كه بچه اختاپوس ها سر از تخم در میاورند، سلول های اختاپوس ماده از داخل متلاشی شده و می میرد. جالب اینكه اختاپوس نر نیز حدودا سه ماه بعد از جفت گیری با اختاپوس ماده می میرد. در كل عمر اختاپوس ها بسته به جثه آن ها بین دو الی سه ماه یا نهایتا شش ماه است. البته اختاپوسی مثل اختاپوس بزرگ اقیانوس آرام تا شش سال نیز عمر می كند.