بسیاری از افراد هستند كه علاوه بر اینكه خوردن شیر را برای بدن مفید نمی دانند، آن را برای بدن مضر می دانند، مهمترین دلیلی كه متخصصان تغذیه خوردن شیر را برای انسان، مخصوصا دانش آموزان حیاتی می دانند چیست؟!
قطعا در هر ماده غذایی علاوه بر فواید، مضرات مختلفی هم وجود دارد، با بررسی مضرات و فواید شیر و دیگر لبنیات به این نتیجه می رسیم كه فواید لبنیات حتی برای بزرگسالان بیشتر از مضرات آن است. اما در خصوص كودكان باید به این نكته دقت كرد كه شیر اساسا طراحی شده برای رشد سریع؛ اگر تغذیه اصلی نوزادان فقط شیر است به این خاطر است كه شیر باعث رشد سریع و قد كشیدن نوزاد می شود. شیر جزو معدود مواد غذایی است كه در آن كربوهیدرات، هم پروتئین ها، هم چربی ها ، كلسیم، فسفر، ویتامین های گروه ب و ید یافت می شود. این ها مواد مغذی ای هستند كه برای رشد قدی و رشد استخوان ها، بدن ما به آن ها بسیار نیاز دارد.
چیزی كه به عموم مردم توصیه می شود هرم راهنمای غذایی است. در این هرم توصیه می شود افراد بزرگسال روزانه دو لیوان شیر یا جایگزین های آن مثل كشك، دوغ، ماست و ... مصرف كنند.
یكی از اساسی ترین دلایل مصرف شیر در كودكان تراكم استخوان و پیشگیری از پوكی استخوان است، در شرایطی كه آمریكایی ها با وجود میانگین مصرف بالای لبنیات، میانگین پوكی استخوان بسیار زیادی هم دارند، آیا این مسئله مربوط به فرآیند استریلیزاسیون یا پاستوریزاسیون می شود؟!
در وهله اول باید دقت كرد كه بر خلاف تصور عموم مردم، لبنیات استریلیزه یا پاستوریزه لبنیاتی نیست كه در آن از مواد نگهدارنده زیاد استفاده شده باشد. فرآیند استریلیزاسیون یا پاستوریزاسیون فرآیندی است كه با گرما دادن به شیر باكتری های موجود در آن را از بین می برند. مثلا اگر درِ شیرهای استریلیزه تاریخ انقضای طولانی ای دارند را باز بگذاریم بعد از چند روز خراب می شوند.
به غیر از این مورد، پروسه ابتلا به پوكی استخوان بستگی به مولفه های بسیار زیاد دیگری نیز دارد، در آمریكا همان طور كه مصرف لبنیات بالاست، مصرف گوشت قرمز یا نوشابه هم بسیار بالاست و همین دو مورد تاثیر زیادی روی ابتلا به پوكی استخوان دارد.
در كلیت تا به امروز علم نتوانسته ثابت كند كه مضرات شیر از فوایدش بیشتر است، و در مقابل این فواید بیشتر شیر است كه باعث شده مصرف آن برای بدن ما ضروری تلقی شود. مقالات بسیاری وجود دارد كه مثلا از ابتلای انسان ها به سرطان به خاطر مصرف لبنیات گزارش می دهد، ولی باید دقت نمود كه این گزارش ها از كجا و درباره چه كشوری است؛ مصرف بسیار زیاد لبنیات در برخی كشورها باعث به وجود آمدن مشكلاتی می شود، اما متاسفانه سرانه مصرف شیر در ایران چیزی حدود 38 میلی لیتر است كه بسیار كمتر از استاندارد هرم تغذیه است. با توجه به این فاصله، در سرانه مصرف كشور، مضرات مصرف بی رویه لبنیات گریبان گیر ما نخواهد شد.