هانیه علیزاده، روانشناس و كارشناس علوم شناختی، مهمان برنامۀ رادیوم، دربارۀ تنهایی نكتههای مهمی بیان كرد.
با این مقدمه به سراغ تنهایی و تاثیرات آن در مغز رفتیم. خلوت كردن فعالیتی خودخواسته است و جنبۀ مثبت دارد و حتی میتوانند در روحیۀ فرد تاثیرات خوب داشته باشد، اما در مقابل حس تنهاییای كه بر اثر ارتباطات كافی و تاثیرگذار با دیگران به وجود میآید، آسیبزننده خواهد بود.
هانیه علیزاده با پاسخ به این سوال كه كدام قسمت مغز درگیر این حس میشود، ادامه داد: وقتی شما احساس تنهایی میكنید همان قسمتی از مغزتان درگیر است كه حس درد را پردازش میكند. حس منفی تنهایی به فرد آسیب جدی میزند و طی پژوهشهای انجام گرفته، این آسیب معادل مصرف روزانه 15 نخ سیگار و اعتیاد به آن است. در نظر داشته باشید كه از هر 4 نفر یك نفر به این عارضه دچار است و فرد مبتلا ممكن است به این حس معتاد شود.
جالب است بدانید كه این بیماری مسری است و میتواند به اطرافیان و اعضای خانوادۀ فرد سرایت كند، اما چگونه. وی این موضوع را این گونه تشریح كرد: دلیل مسری بودن این عارضه نورونهای آینهای است. به این شكل كه در نظر بگیرید شما یك لیوان را بلند میكنید. بخشی از مغز شما برای بلند كردن لیوان فعال میشود، حالا شما دارید به فردی نگاه میكنید كه لیوانی را بلند میكند، نورونهای آینهای همان بخش مفز شما را فعال میكند. طوری كه انگار شما دارید آن فعل را انجام میدهید. دربارۀ سرایت حس تنهایی هم به همین شكل است.
مهمان برنامه با تاكید بر این نكته كه این افراد نیازمند كمك اطرافیاناند افزود: خود فرد هم باید به خودش كمك كند. در قدم اول باید این مشكل را درخودمان شناسایی كنیم. قدم بعدی این است كه دچار این خطای شناختی نشویم كه ما به تنهایی عادت داریم و انسانی خلوت دوستیم. در 30 سال اخیر تحقیقات نشان داده است كه مغز ما، مغزی اجتماعی است. ارسطو در 2500 سال پیش نیز به این نكته اشاره كرده بود. در برخورد با این مشكل باید بدانیم كه روابط اجتماعی پایدار، در رفع این بیماری به ما كمك میكند. یكی از طولانیترین تحقیقاتی كه در حوزۀ علوم انسانی انجام گرفته مربوط به همین مورد است. پژوهش كه به روی 724 نوجوان كم و سن سال انجام شد و حدود 75 سال به طول انجامید. در حال حاضر كمتر از 60 نفر آنها زندهاند و در همۀ این سالها سلامت فیزیكی و رفتاری و همچنین روابط اجتماعی آنها مورد مطالعه قرار گرفت. در نتیجۀ این آزمایش طولانی محققان متوجه شدند كه آنهایی كه روابط اجتماعی پایداری داشتند و در كنار دوستان و خانوادۀ خود وقت میگذراندند، هم شادتر زندگی میكنند، هم عمر بیشتری دارند و مغز سالمتری خواهند داشت.
ایشان در ادامه توضیح دادند كه وقتی با تلاش میكنیم دوست پیدا كنیم یا سعی در متوجه شدن منظور فرد مقابل داریم و میخواهیم پاسخ آن را بدهیم، یعنی مغز ما مغزی اجتماعی است و در روابط اجتماعی به ما كمك میكند. مثلا ما سعی میكنیم خودمان را جای طرف مقابلی بگذاریم كه درحال خنده است و تحلیل میكنیم كه فرد برای تمسخر كردن میخندد یا از روی خوشحالی.
كارشناس علوم شناختی افزود: به عنوان جمعبندی لازم است به این نكته توجه كنیم كه در این دوران كرونا كه روابط و رفت و آمد به خانۀ بزرگترها محدود شده، بهتر است برای آنها گوشیهای هوشمند تهیه كنیم تا با برقراری تماسهای تصویری از میزان تنهاییشان كاسته شود زیرا تنهایی در سنین بالا ممكن است منجر به بیماری آلزایمر شود.
سردبیر برنامۀ رادیوم احسان مهرجو و تهیهكنندۀ آن شایان بهلولی و اجرای آن را بر عهدۀ سیاوش صفاریانپور بود.