شروع پروندۀ ویژۀ امروز با شایعۀ بروز خاصیت آهنربایی برای افراد بعد از تزریق واكسن بود. علیرضا ناجی برای پاسخ به این شایعه تشریح كرد:‌ چسبیدن اشیا با هر جنسی به بدن واقعی است. اما آیا به واكسن مربوط می‌شود یا خیر را برای شما توضیح خواهم داد.

در گذشته در واكسن‌ها از ماده‌ای به اسم «تیومرسال»، ماده‌ای جیوه‌ای، برای نگهداری واكسن استفاده می‌شد كه امروزه دیگه مورد استفاده قرار نمی‌گیرد و در عوض در واكسن‌ها، هیدروكسید آلومینیوم استفاده می‌شود كه فلزی پارامغناطیس است. پارامغناطیس یعنی این كه مواد به صورت عادی خاصیت مغناطیسی ندارند و باید در میدان‌های قوی مغناطیسی قرار بگیرند تا شاید خواص مغناطیسی از خود نشان دهند. اما نكتۀ مهم درمورد این واكسن‌ها این است كه فارغ از دارا نبودن این خاصیت، میزان این ماده در واكسن‌ها آنقدر ناچیز است كه احتمال بروز چنین پدیده‌ای را بر اثر تزریق واكسن غیر ممكن می‌كند. در نظر داشته باشید هر دوز واكسن بین دو دهم سی‌سی تا یك سی‌سی است. اما این به آن معنا نیست كه بدن بعضی از افراد این خاصیت را ندارد. مثلا قلب یا میزان هموگلوبین خون و مثال‌هایی از این دست ممكن است این خاصیت را داشته باشد، اما هیچ‌كدام مربوط به واكسن‌ها نمی‌شود.

در ادامه وی دربارۀ واكسن‌های تولید داخل كشور افزود:‌ واكسن كوبركت مثل واكسن سینوفارم در دستۀ واكسن‌های inactive قرار دارد و الان در انتهای فاز دوم آزمایش بالینی است. واكسن پاستور و كوبا از دستۀ واكسن‌ها پروتئینی است و وارد مرحلۀ سوم شده است.شایان ذكر است كه فازهای 1 و 2 بسیار اهمیت دارند. اگر نتایج در این فازها مثبت باشند، به سراغ فاز 3 می‌رویم، زیرا در فاز سه، واكسن به روی افراد بیشتری آزمایش می‌شود و به دنبال عوارض نادر خواهیم گشت. اما اصل مطلب كفایت واكسن است. كفایت به این معنا كه چه میزان ایمنی در بدن فرد ایجاد می‌شود. درصدهای اعلام شده درمورد هر واكسن بسته به منطقۀ جغرافیایی، نژاد و ... متفاوت خواهد بود و با هم قابل مقایسه نیست.

متخصص ویروس شناسی در پاسخ به این سوال كه این درصدها چطور به دست می‌آیند تصریح كرد: «هدف هر واكسن، جلوگیری از بیماری علامت‌دار است. در فازهای آزمایشی بالینی ما دو گروه داریم. یكی عده‌ای كه دارونما دریافت می‌كنند و دیگری عده‌ای كه به آنها واكسن كووید تزریق می‌شود. حال مثلا در نظر بگیرید كه در گروه دارونما، 152 نفربه كرونا مبتلا و درگروه دوم 8 نفر، یعنی در مجموع 160 مبتلا می‌شوند كه آن 8 نفر كه واكسن تزریق كرده‌اند می‌شوند 5 درصد كل 160 نفر مبتلا و ما می گوییم واكسن 95 درصد كفایت دارد كه این عدد ممكن است بسته به عوامل گوناگونی تغییر كند، اما هر واكسنی با هر عدد كفایتی از بروز بیماری علامت‌دار و مرگ جلوگیری می كند.

علیرضا ناجی در پایان برنامه دربارۀ مراحل و فازبندی واكسن توضیح داد كه در اولین قدم باید واكسن طراحی شود، فاز اول یعنی آزمایش حیوانی است. اگر آزمایش حیوانی امیدبخش بود وارد فاز دوم یا آزمایش بالینی می‌شویم. بعد از این مرحله اگر نتایج مثبت بود و مرگ و میر نداشت، به سراغ تعداد بیشتری از انسان‌ها حدود 20 یا 40 هزار نفر برای آغاز فاز سوم می‌رویم. در این مرحله دو دستاورد برای ما مهم است: «عوارض نادر احتمالی و عملكرد این واكسن در تزریق‌های زیاد».

و در آخر هم افزود واكسن‌ها ملیت نمی‌شناسند و صرفا براساس كارایی با هم مقایسه می‌شوند. پس بهتر است از آوردن نام كشور تولید كننده به جای نام تجاری واكسن‌ها خودداری كنیم.

سردبیر برنامه احسان مهرجو و مجری آن سیاوش صفاریان‌پور و تهیه‌كنندۀ آن شایان بهلولی است است.