گزیده ای از پرونده ویژه رادیوم، روز 7 آبان
گفتگو با خانم دكتر مهرناز خیاطی متخصص ترویج كشاورزی در رابطه با گیاه پالایی.
وقتی صحبت از عبارت نسبتا كمتر شنیده شده گیاه پالایی به میان می آید اولین سوالی كه در ذهن ما شكل می گیرد معنا و مفهوم مسئله گیاه پالایی است.
گیاه پالایی، یك روش پالایشی است برای پاكسازی محیط زیست. در این روش به وسیله گیاه، باكتری یا قارچ ها آلاینده هایی كه در خاك، آب یا هوا وجود دارد را به شكل كم خطر یا بی خطر در می آورند. شیوه كم كردن آلایندگی هوا توسط گیاهان كه تا حدودی برای همه مشخص است، اما وقتی صحبت از كم كردن آلاینده های خاك می شود اوضاع كمی متفاوت می شود. وقتی بخواهیم از طریق گیاه پالایی خاك را پاكسازی كنیم باید گیاهان خاصی بكاریم كه آن گیاهان از طریق ریشه توانایی پاكسازی خاك از فلزات سنگین و مضر را داشته باشند.
اگر بذر این گیاهان كه طیف گسترده و زیادی دارند دستكاری شده نباشند، بعد از اینكه آلاینده ها را از زمین جذب كردند برداشت شده و توسط شركت های محیط زیستی به عنوان سوخت گیاهی تجدید پذیر استفاده می شوند. منظور از دستكاری نشدن یا استفاده به عنوان سوخت گیاهی این است كه آن گیاهی كه در پروسه گیاه پالایی مورد استفاده قرار می گیرد می تواند سمی یا مضر برای محیط زیست باشد و باید تحت شرایط خاصی استفاده یا از بین برده شود.
گیاه پالایی می تواند سهم زیادی در مقاوم سازی خاك یا همان غنی سازی خاك هایی داشته باشند كه كشت های زیادی روی آن انجام شده و حاصلخیزی اولیه را ندارند.
وقتی گیاهانی مثل چمن هندی، تنباكو یا گیاه چاودار كه قابلیت گیاه پالایی دارند را داخل خاك می كاریم، هم جلوی فرسایش آبی و بادی را می گیریم، هم اكوسیستم داخل خاك دوباره شروع به فعالیت و برگشتن به شرایط حیات طبیعی خودش می كند. این یك مزیت گیاه پالایی است كه دانش كشاورزی در اختیار انسان قرار داده كه با آن هم می شود آلاینده های خاك را جذب كرد و هم خاك را غنی سازی كرد.
در حال حاضر در كشورهای پیشرفته تر در كنار فاضلاب شهری یا جایی كه آب تصفیه می شود درخت هایی مثل بید یا سپیدار كاشته می شود تا فلزات سنگین و مضر آب را دفع كنند.
گیاه پالایی یك امكان كم هزینه است كه دانش كشاورزی در اختیار ما قرار داده تا انسان زیست بهتری را تجربه كند.