لایه اوزون چیست؟!
در پیرامون زمین لایه لایه هایی از تركیبات گازی قرار گرفته است كه یكی از آن ها لایه اوزون نام می گیرد. گازی دو چهره كه همان قدر كه مفید و حیاتی است، كشنده هم هست و باید از آن دوری كنیم. لایه اوزون در فاصله 30 كیلومتری سطح زمین در یكی از لایه های گازی دور زمین به نام لایه استراتوسفر قرار دارد.
در سال های 1970 دانشمندان انگلیسی در قطب جنوب فكر می كردند كه سنجنده هایی كه لایه اوزون را اندازه گیری می كنند خراب شده است، بخاطر اینكه آن ها بیست سال تمام لایه اوزون را اندازه گیری می كردند و در آن بازه زمانی لایه اوزون به حداقل خودش رسیده بود.
چرا حیات جانداران زنده مدیون لایه اوزون است؟! لایه اوزون اشعه UV خورشید یا همان تابش فرابنفش را به طور كامل جذب می كند و اجازه ورود به سطح زمین را نمی دهد. اگر این تابش فرابنفش به سطح زمین می رسید همه جانداران دچار آسیب های جدی پوستی و تنفسی مثل سرطان ها می شدند و شاید اصلا حیاتی شبیه به حیات امروزی شكل نمی گرفت. در اصل بدون لایه اوزون باید مرگ تدریجی كره زمین را بپذیریم.
نكته عجیب ضخامت سه تا ده میلیمتری لایه اوزون است، یعنی حیات تمام جانداران كره زمین وابسته به یك لایه بسیار نازك سه تا ده میلیمتری است.
مولكول اوزون بسیار واكنش پذیر است و بسته به كنش های مختلف واكنش نشان می دهد. مثلا در سال های اخیر به دلیل بخارات بنزین در شهرهای تهران و اصفهان و مشهد در فصل تابستان، گاز اوزون را ما بیشتر و نزدیكتر مشاهده می كنیم و این برای زیست انسان بسیار خطرناك است.
از دهه 1950 به بعد در اثر استفاده از گازهای شیمیایی در صنعت مثل صنعت یخچال سازی، كلروفلوئوروكربن ها زیاد شدند. هر چه كلروفلوئوروكربن ها عمر بیشتری دارند، اوزون عمر كمتری دارد، كلروفلوئوروكربن ها تا 100 الی 150 سال در اتمسفر باقی می ماند. هر یك گاز كلروفلوئوروكربن می تواند تا سه هزار گاز اوزون را تجزیه و نابود كند، به همین خاطر دانشمندان به یك باره متوجه شدند كه لایه اوزون بسیار نازك شده و با همان رویه، انسان باید با مخاطرات تابش فرابنفش روبرو شود.
در سال 1987 دانشمندان تصمیم گرفتند این مسئله را با مجامع بین المللی در میان بگذارند؛ پس كشورها در مونترال كانادا دورهم جمع شدند. آن ها با امضای پیمان مونترال موظف شدند میزان انتشار كلروفلوئوروكربن ها را به حداقل برسانند. اتحاد و همكاری بین المللی در راستای حل این بحران بزرگ نتیجه بخش بود، اگرچه لایه اوزون هنوز به طور كامل ترمیم نشده است ولی امیدواری برای ترمیم كامل این لایه وجود دارد.
آیا پیش بینی ای وجود دارد از اینكه چه زمانی اوزون به حالت پایدار خودش می رسد؟!
دانشمندان جدیدا گزارشی منتشر كردند كه در آن گفته شده اوزون در سال 2040 به شكل قبلی در می آید.