گزیده از پرونده ویژه برنامه رادیوم در روز 12 شهریور.
گفتگو با دكتر امیر شهاب شاه میری درباره صنعت چاپ و تحولات مربوط به آن.
سوال اینجاس كه چرا صنعت چاپ تحولی بزرگ در تمدن انسانی محسوب می شود؟!
شاید بهتر باشه بگیم هر وقت كه ابزار ارتباطی جدیدی به وجود آمده، جامعه انسانی دچار تحول شده. برای درك این موضوع بهتره فرآیندی كه انسان طی كرده تا به چاپ دیجیتال امروزی رسیده رو باهم مرور كنیم.
تمدن های بین النهرینی چند ابزار مهم داشتند كه با آن شناخته می شدند، یكی از آن ابزار مهم خط بود. خط و قراردادهای نوشتاری باعث میشد ارتباط افراد و انسان ها بیشتر شود و به آن ها كمك می كرد تا به سمت پیشرفته تر شدن حركت كنند.
بعد تر چاپ به شكل و شمایل گوناگونی مثل چاپ باسمه ای یا چاپ هایی مثل مُهرهای مخصوص به وجود آمد، در آن زمان چاپ در تعریف ساده ای به معنای تكثیر یك مفهوم یا تصویر در تعداد زیاد بود. اما انسان نیاز به تكثیر نوشته های مختلف حجیم هم داشت، در آن زمان افرادی وجود داشتند كه مسئول كتابت و رونویسی از كتاب های بزرگان را عهده دار بودند، نام این افراد منشی بود. اگرچه هر روزه وظیفه منشی ها بود تا كتاب ها را رونویسی كنند ولی انسان نیازمند تكثیر هر چه بیشتر كلمات بود.
گوتنبرگ مخترع آلمانی در قرن پانزدهم میلادی حروف چینی را ابداع كرد، گوتنبرگ حروف سربی قابل حملی را اختراع كرد كه با چینش آن ها در كنار همدیگر چاپ كلمات امكان پذیر میشد. اولین كتاب های چاپی گوتنبرگ انجیل هایی بودند كه نسخه هایی از آن ها هنوز در موزه های اروپایی نگهداری می شود.
سیصد سال بعد از گوتنبرگ در اواخر قرن هجدهم یا اوایل قرن نوزدهم آقایی به نام آلیس زِنه چاپ سنگی یا لیتوگرافی را ابداع كرد. لیتوگرافی این امكان را به انسان می داد تا با سرعت بیشتری نیازهای خودش را به چاپ برساند.
شاید انسان امروزی وقتی به سرعت پیشرفت تكنولوژی در حال حاضر نگاه كند چاپ را آنقدر مهم و تاثیر گذار نبیند، ولی در واقعیت چاپ به انسان این اجازه را داد تا اطلاعات و داده های مورد نظرش را با سرعت خیلی بیشتری منتقل كند. وقتی امروز ما با چاپ دیجیتال سر و كار داریم، باید به گذشته و فرآیندی كه در طول تاریخ از شرق تا غرب روی آن تاثیرگذار بودند فكر كنیم. فرآیندی كه بدون شك روی سرعت پیشرفت تكنولوژی بسیار اثر گذار بوده.