از چیزی نمی ترسیدم مستندی ست متفاوت از زندگی سردار شهید قاسم سلیمانی كه حوادث و اتفاقات دوران كودكی این شهید بزرگوار را روایت می كند.
این اثر كه موفق به كسب عنوان برترین مستند در جشنوارههای «پژواك» و «نشان سلیمانی» شده است و برخلاف بیشتر مستندهایی كه درباره شهیدسلیمانی ساخته میشود كمتر به اقدامات ایشان در جوانی و حوزه مقاومت پرداخته و درباره زندگی شخصی و دوران كودكی و نوجوانی آن شهید صحبت كرده است. مجتبی حسنی، تهیهكننده «از چیزی نمیترسم» در گفتوگو با جامجم از قالب مستند رادیویی و همچنین پرداختن به زوایای تازهای زندگی سردار سلیمانی نكاتی را بیان كرد.
مجتبی حسنی، تهیهكننده «از چیزی نمیترسیدم» كه از رادیو جوان پخش شده است در مورد دلیل پرداختن به دوران كودكی و نوجوانی شهید قاسم سلیمانی و روایت زندگی شخصی ایشان در این دوره توضیح داد: از چیزی نمیترسیدم، كتاب خود نوشته شهید قاسم سلیمانی است كه اسم مستند نیز همنام كتاب ایشان است كه دلیل اصلی رفتن به سمت ساخت این مستند همین روایت خود شهید سلیمانی از اتفاقات زندگی شخصیاش بود. این مستند لحظه به لحظه دوران خردسالی و كودكی شهید سلیمانی را تا قبل از انقلاب اسلامی و پیروزی بر رژیم طاغوت روایت كرده است. وی ادامه داد: ما برای ساخت این مستند سعی كردیم واژه به واژه با خود كتاب پیش برویم و سراغ اتفاقات و اشخاصی رفتیم كه در كتاب آمده است. به عنوان مثال، كتاب با جمله «نسب ما را خواهرم هاجر میشناسد» شروع میشود و ما سراغ هاجر خانم، خواهر حاج قاسم رفتیم كه در روستای همجوارقنات ملك زندگی میكند و با او به گفتوگو نشستیم.از چیزی نمیترسیدم، پس از سفر ما به روستای قنات ملك در پنج قسمت 30دقیقهای تهیه شد.
- استقبال گرم اهالی قنات ملك
حسنی درباره همكاری خانواده شهید سلیمانی برای گفتوگو و ساخت این مستند گفت: همكاری خانواده حاج قاسم با تیم مستندساز خوب بود و رابطه بسیار خوبی ایجاد شد. با هماهنگی دختر بزرگ حاج قاسم، خانم نرگس سلیمانی، با اشخاصی در این مستند گفتوگو شده كه تا به حال نه تصویری از آنها دیده شده و نهصدایی از آنها شنیده شده و شاید كمتر كسی بداند كه آنها چه نقشی در زندگی حاج قاسم داشتهاند.
وی افزود: ما با دختر خوانده ایشان كه در واقع دختر همرزم شهید سلیمانی (یعنی شهید شیخ بیگ) بوده و حاج قاسم با او عهد اخوت بسته هم گفتوگو كردیم. این شخص به قدری به حاج قاسم نزدیك بود كه او را عموی خود میدانست و حاج قاسم در نامه آخرش به او گفته بود: «تو شیما شیخ بیگ سلیمانی» هستی. شیما شیخ بیگ در این مستند به نكات ناگفتهای از زندگی حاج قاسم اشاره كرده و در مورد رفتارها و توصیههای آن شهید صحبت كرده است.
این تهیهكننده افزود: نكته قابل توجه در ساخت این مستند استقبال گرم اهالی روستای قنات ملك و نزدیكان حاج قاسم بود و اگر كمك این عزیزان نبود، این مستند ساخته نمیشد.
تهیه كننده از چیزی نمیترسیدم در پاسخ به این سؤال كه این مستند تا چه میزان به مخاطبان نكات تازه و ناگفته ارائه میدهد، تصریح كرد: اگر مستند را شنیده باشید، نكات ناگفته زیادی هم در مصاحبه با اشخاصی كه اسم آنها در كتاب آمده، بیان شده و هم روایتی شنیدنی از خود كتاب در مستند ارائه شده است. مثلا حاج قاسم قبل از انقلاب در اداره آب و فاضلاب كار میكرد یا خاطره اولین درگیری حاج قاسم با پلیس روایت شده است. به گفته شهید «روز عاشورا بود كه برای سر زدن به دوستم به هتل كسری آمده بودم. هوا گرم بود و هر دوی ما از پنجره ساختمان پایین را نگاه میكردیم. آن طرف خیابان دختر جوانی با سر برهنه و موهای كاملا بلند در پیادهرو در حال حركت بود كه در آن روزها یك امر طبیعی بود در پیادهرو یك پاسبان شهربانی به او جسارتی كرد، این عمل زشت او در روز عاشورا برآشفتهام كرد، بدون توجه به عواقب آن، تصمیم به برخورد با او گرفتم. آنقدر عصبانی بودم كه عواقب این حمله برایم هیچ اهمیتی نداشت، با چند ضربه كاراته او را نقش بر زمین كردم، خون از بینیاش فواره زد! پلیس راهنمایی سوت زد، دو پاسبان به سمت ما دویدند، با همان سرعت فرار كردم و به ساختمان هتل پناه بردم، زیر یكی از تختها دراز كشیدم. تعداد زیادی پاسبان به هتل هجوم آوردند، نزدیك دو ساعت همه جا را گشتند اما نتوانستند مرا پیدا كنند. زدن پاسبان شهربانی مغرورم كرده بود، حالا دیگر از چیزی نمیترسیدم...»
البته نام كتاب هم برگرفته از همین خاطره است.
- مستند؛ سختترین فرم برنامهسازی
حسنی با اشاره به این كه از بین تمام فرمتهای برنامهسازی، رادیو را سختترین فرم برنامهسازی میداند، گفت: مستند بهدلیل رئال بودن سختترین قالب برنامه سازی است و شما باید شواهد مختلفی برای اثرتان داشته باشید. علاوه بر این، تهیه و ساخت مستندها اغلب در شرایط سخت انجام میشود و بیشتر اوقات دسترسی به استودیو یا امكانات دیگر بسیار محدود است.البته نیازی هم به وجود امكانات یا استودیو نیست اما برنامهساز برای ساخت مستند راهی مسیری میشود كه با وجود برنامهریزی و هدفگذاریهای قبلی، همچنان با ناشناختههایی مواجه میشود كه او را دچار چالش میكند. سوالاتی از قبیل اینكه آیا سوژههایی كه مد نظر دارد، سر راه او قرار خواهد گرفت؟ آیا افراد و سوژهها با شما همكاری خواهند كرد؟ آیا شرایط برای ضبط مهیا میشود؟ و بسیاری از سوالات كه همیشه دغدغه ذهنی مستندساز است و همین شرایط سخت و متفاوت، مستند را برای مخاطبان جذاب كرده است.
- تنور داغ رقابت
حسنی در گفتوگو با جامجم درباره جایگاه مستند رادیویی میان مخاطبان گفت: جایگاه مستند در چند سال اخیر با توجه ویژهای كه مدیران صداوسیما، بهخصوص معاونت صدا با برگزاری جشنواره پژواك، به این نوع از برنامه سازی داشتهاند، پیشرفت بسیاری كرده است اما حداقل در حوزه صدا این سؤال مطرح است كه آیا با توجه به زحماتی كه برای تهیه یك مستند شنیدنی كشیده میشود، به همان اندازه به آن بها داده میشود یا خیر؟ وی بیان كرد: امیدوارم در جشنوارههای بعدی مستندهای بهتری بشنویم و تنور رقابتها داغتر شود. با توجه به كاندیدا شدن در جشنوارههای مختلف و در چند رشته، وظیفه سنگینتری را احساس میكنم و انتظارات از من متفاوتتر خواهد بود. قطعا با حضور مستندهای قویتر، چالش شركت در جشنواره و ماندن در رقابت جدیتر خواهد شد.
اكرم اویسی - گروه رسانه