«مهربانو» برنامهای گفتمانمحور است كه پای صحبت زنان نشسته و اینروزها مقولات مربوط به آزادی، حجاب و زن را در رادیو جوان پخش میكند.
صحبت از فضای گفتمانی است. موافقان و مخالفان رو در روی هم قرار میگیرند و از حقوقشان حرف میزنند.
شروع برنامه با صدای فریاد دختر نوجوانی است كه از آزادی حرف میزند. مهمانان برنامه از هر طیفی هستند و درباره محورهایی، چون آزادی زنان، لوازم محدودیت آزادی، لزوم تغییر در قوانین كشور، ایجاد فضا برای گفتمان و اعتراض مسالمتآمیز و ... صحبت میكنند.
زهره عبدالرحیم، تهیهكننده برنامه «مهربانو» از رادیو جوان درباره این برنامه گفتگو محور كه حول محور آزادی زنان است، گفت: «مهربانو» برنامهای كاملاً زن محور است و محورهایی كه در برنامه مورد گفتگو قرار گرفته، درباره آزادی زنان است. ما به مفهوم آزادی پرداختیم كه چه تعریفی را دربر میگیرد.
عبدالرحیم ادامه داد: به آزادی در حوزه زنان پرداختیم. اینكه امنیت اخلاقی در جامعه را چه كسی باید تامین كند. آیا این نقش فقط به زنان داده میشود. اگر امنیت اخلاقی در جامعه به مخاطره بیفتد، سهم زنان و مردان چقدر است. جامعه اسلامی را تعریف كردیم كه چه مصداقها و نمادهایی از جامعه اسلامی داریم. اگر این جامعه جامعه اسلامی است، پس چرا به عنوان مثال پوشش آقایان اسلامی نیست و شبیه پوشش غرب است.
تهیهكننده برنامه «مهربانو» توضیح داد: یا معماری، پاساژها و اتوبانهای ما شبیه غرب است و ما فقط بار تكلیف را به دوش زنان سپردیم. آیا قانونگذار باید بازنگری كند. درباره فمینیسم صحبت كردیم كه چرا وقتی یك خانم درباره حقوق خودش مطالبهگری میكند، محكوم به فمینیسم میشود. اینكه در غرب چقدر فمینیسم تغییر كرده با آنچه كه در ابتدای جنبش مطرح بوده است.
وی در پاسخ به این سوال كه حضور مهمانان از چه گروه و طیف است، افزود: در این برنامه مناظره را قبول ندارم. یعنی «مهربانو» مناظره نیست و یك گفتمان آزاد است كه اسمش را گپ گرد میگذارم. چراكه هم موضع مخالف و هم موضع موافق است. سعی میكنیم در چیدمان چهار نفرهمان از طیفهای مختلف فكری استفاده كنیم.
این تهیهكننده درباره تعریف مناظره و گفتمان گفت: مناظره یعنی دو نفر نظرات مخالف و منفیشان را به تندی به همدیگر تحمیل میكنند. درحالی كه این برنامه این فضا را ندارد كه شما ببینید دعوا شده است. اینكه یكی صفر بگوید و آن یكی بر 100 پافشاری كند. ولی گاهی پیش میآید كه مهمانان با نظرات هم مخالفت میكنند و برای تثبیت دیدگاهشان گفتههایشان را در میان میگذارند.
تهیهكننده برنامه «مهربانو» با بیان اینكه خیلیها به سختی حاضر شدند دعوت ما را قبول كنند و نظریاتشان را بیان كنند، گفت: اینروزها خیلیها ترجیح یا مصلحت میبینند كه سكوت كنند. ولی با همه سختیهای موجود دعوت كردیم و آمدند حرف زدند. البته با این شرط كه حرفهای جدیدی درباره زنان گفته شود و اجازه داده شود كه این حرفهای نو پخش شود. البته ناظران ملاحظاتی دارند و فكر میكنند كه باید از بعضی صحبتها حفاظت كنند.
وی با تاكید به نسخه تصویری برنامه توضیح داد: من بهشدت از نسخه تصویری برنامه راضی هستم. به این دلیل كه جسورانهتر و دلگندهتر به این سمت آمدند كه برنامه پخش شود.
عبدالرحیم در پاسخ به این سوال كه نقش مجری به چه صورت است. آیا هدایتگر بحثهای مهمانان است، تصریح كرد: مجری برنامه در این حوزه توانمند است و با مطالعه وارد بحث میشود. ولی از طریق هدفون هم راهنمایی میشود. من به عنوان تهیهكننده و سردبیر برنامه در حین گفتگو مشاوره میدهم كه بحث را چطور هدایت كند. به عنوان مثال، در جایی كه احساس كنیم صدای بخشی از زنان جامعه ما مهجور واقع میشود، من در نقش احیاگر آن نگاه مجبورم كه به مجری برنامه گوشزد كنم كه به این بخش ماجرا هم بپردازد.
او با اشاره به اینكه وقتی صحبت از گفتمان میشود میگویند كه الان دیر شده و وقتش نیست، توضیح داد: شاید كمی دیر شده باشد، ولی بازهم میتواند موثر باشد. چون همه جوامع در دنیا اینروزها را تجربه كردند. از طرفی، میبینیم آنها هم در تمام جنبشهای اعتراضیشان با گفتمان و تبادل اندیشهها به نتیجه و قانون جدید رسیدند.
تهیهكننده برنامه «مهربانو» درباره نقش سابقه یك برنامه در جذب مخاطب توضیح داد: همیشه در برنامههای رادیو و تلویزیون به خصوص رادیو كه از فضای تصویر بیبهره است، سابقه یك برنامه یك برنامه را برجسته و برند میكند. یعنی باید به برنامه زمان بدهید و من با پنج قسمت برنامه كه تولید كردم، نمیتوانم انتظار داشته باشم كه صدای مرا 80 میلیون ایرانی یا نصف زنان جامعه بشنوند.
عبدالرحیم درباره بازخورد این برنامه گفت: بازخورد این برنامه را حداقل در جمع كوچك استودیو میبینم. وقتی كه آقایان حضور دارند و برنامه را میشنوند. وقتی برنامه مراحل مختلفش را طی میكند و معمولاً این آقایان هستند كه برنامه را میبینند و به این نتیجه رسیدند كه دیگر مسخره نكنند، دیگر انگ فمینیسم نزنند، دیگر زنانها را ضعیف نبینند. با همه اتفاقات میبینم كه آقایان با گوشهای تیز و در سكوت حرفها را میشنوند.