آغاز امامت امام زمان (ع) ، روز جمعه هشتم ماه ربیع الاول سال 265 ه. ق است ؛ یعنی روز شهادت امام یازدهم (ع) آغاز امامت امام زمان (ع) است . جالب است بدانیم كه ولادت امام زمان در روز جمعه بوده و اولین روز امامتش روز جمعه و نیز بنا بر نقلی كه از نظر شیعه ، بسیار مشهور است ، ظهور امام هم روز جمعه است و همچنین یكی از اسامی آن حضرت نیز جمعه است .
یكی از افراد مورد وثوق و اعتماد ائمه معصومین و خاصه امام عسكری و امام زمان (علیهما الاسلام) فردی به نام ابوسهل بود . ابوسهل اسماعیل بن علی نوبختی می گوید : پس از آن كه معتمد ، امام عسكری (ع) را به زهر مسموم كرد ، من به خدمت امام عسكری شرفیاب شدم ، لحظه ای بود كه فرزند امام عسكری (ع) هم بر پدر وارد شده بود . امام حالش منقلب بود و شدیدا ضعیف شده بودند به گونه ای كه وقتی ظرف آب را برای نوشیدن به امام عسكری (ع) دادند ، قدرت نگهداری ظرف آب را نداشت و می لرزید و دندانهای امام عسكری كه به كاسه نزدیك شده بود می خورد و من صدایش را می شنیدم . در این لحظه وقتی كه امام زمان (ع) وارد شد ، به محض این كه چشم امام عسكری به امام زمان افتاد ، بسیار خوشحال شد اما لحظه ای گریست و بعد او را به عنوان آخرین وصی رسول الله و آخرین امام مؤمنین و به عنوان حجت بر حق خدا معرفی كرد و وصیت و سفارش خود را به امام زمان نمود . در این لحظه گویی احساس شد لحظه آغاز قبول مسؤولیت امامت امام زمان بود . بعد امام عسكری رو به امام زمان كرد و فرمود :« یا سید أهل بیته ! اسقنی بالماء فإنی ذاهب إلی ربی ؛ (1) ای بزرگ خاندان خودت ! آبی به من بنوشان ؛ زیرا من به زودی به سوی پروردگارم خواهم شتافت ».
امام زمان (ع) هم آب را به دست پدرش داد و بعد به پدرش كمك كردند تا او وضو بسازد . صحبت هایی هم بین امام عسكری و امام زمان (علیهما الاسلام) صورت گرفت آن گاه امام عسكری (ع) به درجه رفیع شهادت نایل گشتند .
البته این مسائلی بود كه درباره ی امام زمان و آغاز امامتشان است ، ولی چیزی كه باید به عنوان حجت برای مردم باشد این است كه برای اثبات حجت بودن امام زمان و امامت ایشان طبیعی است كه شیعیان او هم دلایل قانع كننده ای كه باعث اطمینان خاطر بشود نیاز دارند .
ابوالادیان یكی از خدمتگزاران و یكی از دوستان نزدیك امام عسكری (ع) بود . ابن بابویه (ع) به نقل از ابوالادیان می گوید : امام عسكری (ع) به من مأموریتی داد كه به مدائن بروم و نامه هایی را به آنجا برسانم . امام عسكری (ع) به من فرمود : ابوالادیان ! وقتی بعد از پانزده روز از مدائن برگشتی ، شهر سامرا را پر از شیون و غوغا خواهی یافت ، زیرا كه من به شهادت خواهم رسید . من نگران شدم و از امام راجع به جانشین شان پرسیدم : وقتی شما به شهادت رسیدید ، چه كسی باید امامت امت را به عهده بگیرد ؟ امام عسكری در جواب به من سه نشانه داد ؛ نشانه اول : آن كسی كه بر بدن من نماز بگزارد . دوم : آن كسی كه جواب نامه ها را از تو طلب كند و نشانه ی سوم : كسی كه بگوید در همیان و كیسه ها چه چیزی وجود دارد . حیا مانع شد كه راجع به كیسه از آقا بپرسم ، نپرسیدم و با نگرانی سفرم را آغاز كردم و به مدائن رفتم . مأموریت را انجام دادم و وقتی برگشتم همان گونه كه امام عسكری گفته بود ، ایشان به شهادت رسیدند . آن گاه چیزی كه برای من مهم بود این بود كه بدانم چه كسی جانشین امام یازدهم و به عنوان امام دوازدهم و حجت بر حق خداست . وارد بیت امام عسگری شدم ،دیدم برادرش جعفر بر جایگاهی نشسته است و همه ی واردین به اوتسلیت می گویند . گویی این گونه وانمود می شود كه او به عنوان جانشین امام عسكری است ، در حالی كه من او را می شناختم و می دانستم انسانی است بد سابقه و بد عمل كه مرتكب محرمات می شد . مطمئن بودم كه او لیاقت امامت را ندارد اما الان در چنین جایگاهی قرار گرفته ؛ چرا كه دستگاه بنی عباس تلاش می كرد او را به عنوان جانشین امام عسكری به مردم معرفی كند . در همین حال خبر آوردند كه او بیاید و بر پیكر امام عسكری (ع) نماز بگزارد .
او از جای خود حركت كرده ، به سمت پیكر مطهر امام عسكری رفت تا نماز بگزارد ، دیدم نوجوانی با جمیع شیوه ها و شمایل زیبایی كه دلربا بود آمد و دامن عمویش را گرفت و گفت : ای عمو ! كنار برو كه من بر نماز گزاردن بر پیكر بابایم شایسته ترم .
او را كنار زد و بر پیكر امام عسكری نماز گزارد . با این صحنه مطمئن شدم كه یكی از نشانه هایی كه امام عسكری داده بود تحقق یافت و این شخص بر بدن امام عسكری نماز گزارد . منتظر بودم كه نشانه های دیگر هم تحقق پیدا كند . در این حالت بود كه وقتی نماز تمام شد به من اشاره كرد كه جواب نامه ها را بده . این هم نشانه دوم ؛ چون نامه ای كه امام عسكری به من سپرده بود و آن را به مدائن بردم ، به دوستانی كه باید می دادم سپردم و جواب نامه های آن ها را به همراه بیت المال و سهم امامی كه داده بودند با خودم آورده و منتقل كرده بودم . منتظر بودم نشانه ی سوم هم تحقق پیدا كند ، در همین حال جمعی از مؤمنین قم آمدند و در میان جمعیت عزادار قرار گرفتند و گفتند : جانشین امام عسكری كیست ؟ آن ها را به سمت جعفر هدایت كردند . آن ها وقتی پیش جعفر رفتند ، پرسیدند : شما جانشین امام عسكری هستید ؟ پاسخ داد : آری . گفتند : بگویید كه ما حامل چه چیزی هستیم و نامه ای كه با ماست چه كسی و برای چه كسی نوشته است و چیزی كه به همراه ماست آن متاع چیست و چقدر است ؟
جعفر با كمال عصبانیت گفت : عجب ! مردم را ببینید كه از من چه چیزی را در خواست می كنند ، علم غیب از من طلب می كنند ؟ من فهمیدم كه او امام نیست و جمعیتی كه از قم آمده بودند هم با این پاسخ او مطمئن شدند كه او امام نیست و جانشین امام عسكری شخص دیگری است . در همین حال فرستاده ای از درون خانه آمد و گفت كه حجت خدا ( امام زمان ) فرمودند : نامه هایی كه شما اهل قم از فلان شخص و فلان شخص برای امام عسكری آورده اید ، آن نامه ها را بیاورید و به همراه شما همیانی است كه هزار اشرفی در آن قرار دارد كه از میان هزار اشرفی كه به عنوان سهم امام است ، ده اشرفی قلابی است كه روكش طلا شده و اصل نیست .
آن ها باز كردند و دیدند هزار اشرفی سفید هست و آن ده اشرفی را هم شناسایی كردند . ابوالادیان می گوید : من دقیقا به همان نشانه هایی كه امام حسن عسكری به من داده بود رسیدم و یقین كردم كه او امام امت اسلامی و آخرین وصی پیغمبر اكرم (ص) است و آن پیامی كه فرستاده شده از ناحیه امام زمان است و آن فردی كه نماز بر پیكر امام عسكری گزارد امام زمان و آخرین امام شیعیان است . (2)

پی نوشت:

1. منتهی الامال ، ص 427.
2. منتهی الامال : 496/2.