تشكیل بسیج مستضعفان، یا ارتش 20میلیونی، به فرمان امام خمینی (ره) هوشیاری و درایت بی نظیر رهبر انقلاب اسلامی از جمله اساسی ترین عوامل در جهت خنثی‌سازی توطئه‌ها به حساب می‌آید كه به بركت این دوراندیشی و هدایت انقلاب در مسیر اصلی خود، زمینه انقلاب دوم فراهم آمد و با سقوط لانه جاسوسی آمریكا در تهران و برملا شدن ماهیت سلطه جو و تجاوزكارانه آمریكا، شیطان بزرگ با ضربه‌ای سخت و جبران ناپذیر روبرو شد.
اسناد بدست آمده از لانه جاسوسی و اظهارات صریح حكام آمریكایی، مردم و رهبران كشور و بویژه حضرت امام را با این حقیقت آشكار مواجه ساخت كه احتمال مداخله نظامی آمریكا و هجوم به جمهوری اسلامی، امری بعید و غیرممكن نبوده و با توجه به سوابق این كشور در جهان لزوم آمادگی مردم جهت مقابله و رویارویی را در كوتاه ترین زمان ممكن آشكار می‌ساخت.
بر این اساس امام خمینی(ره) در پنجم آذرماه سال 1358؛ یعنی در مدتی كمتر از یك ماه بعد از انقلاب دوم، فرمان تاریخی تشكیل بسیج را صادر فرمودند:
«یك مملكت بعد از چند سالی كه 20 میلیون جوان دارد باید 20 میلیون تفنگدار داشته باشد و 20 میلیون ارتش داشته باشد و یك چنین مملكتی آسیب پذیر نیست.»
پس از صدور فرمان تشكیل بسیج مستضعفان توسط امام خمینی (ره) ، این فرمان در دی 1359 به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید و قانوناً رسمیت پیدا كرد و به سپاه پاسداران تعلق گرفت.