شب یلدا یا شب چله آخرین روز آذرماه، شب اول زمستان و درازترین شب سال است.ایرانیان باستان با باور اینكه فردای شب یلدا با دمیدن خورشید، روزها بلند تر شده و تابش نور ایزدی افزونی می یابد، آخر پاییز و اول زمستان را شب زایش مهر یا زایش خورشید می خواندند و برای آن جشن بزرگی برپا می كردند.
نور، روز و روشنایی خورشید، نشانه هایی از آفریدگار بود در حالی كه شب، تاریكی و سرما نشانه هایی از اهریمن. مشاهده تغییرات مداوم شب و روز مردم را به این باور رسانده بود كه شب و روز یا روشنایی و تاریكی در یك جنگ همیشگی به سر می برند.
همچنین اقوام آریایی جشن تولد آفتاب را آغاز زمستان می گرفتند ودی ماه را به خدای آفتاب نسبت می دادند و در این شب آتش برمی افروختند تا تاریكی و عاملان اهریمنی و شیاطین نابود شده و بگریزند و همچنان كه خورشید به مناسبت فروغ و گرمای كارسازش تقدس پیدا كرده بود آتش نیز همان والایی را نزد مردمان داشت. چون تاریكی فرا می رسید در پرتو روشنایی آتش تاریكی اهریمنی را از بین می بردند.
وسفره ای ویژه مانند سفره عید نوروزمی گستراندند، محتویات آن شامل هر آنچه میوه تازه فصل كه نگهداری شده بود و میوه های خشك بود.
این سفره جنبه دینی داشت ومردم از ایزد خورشید روشنایی و بركت می طلبیدند تا در زمستان به خوشی سر كنند و میوه های تازه و خشك بر سفره تمثیلی از آن بود كه بهار و تابستانی پربركت داشته باشند و مردم شب را در پرتو چراغ و نور و آتش می گذراندند تا اهریمن فرصت دژخویی و تباهی نیابد.
امروز هم ایرانیان در سراسر جهان این جشن زیبا را در كنار یكدیگر برگزار می كنند وآیین شب یلدا یا شب چله، خوردن آجیل ، هندوانه، انار و شیرینی و میوه های گوناگون است كه همه جنبه نمادی دارند و نشانه بركت، تندرستی، فراوانی و شادكامی و باور به نور و روشنایی است .
شب یلدا، شب جشن مهر و روشنایی به خیرونیكی باد.