گزیده ای از پرونده ویژه رادیوم، روز 5 آذر.
گفتگو با محسن ایرجی معلم نجوم، فیزیك و مروج علم در رابطه با المپیادهای علمی دانش آموزی.
وقتی به نتایج المپیادهای دانش آموزی نگاه می كنیم متوجه می شویم كه اكثر دانش آموزهای برتر المپیادها از مدارس به نام تهران بودند. بسیاری از منتقدان المپیاد این مسئله را بررسی كرده و به آن به چشم یك مشكل نگاه می كنند، چرا كه اگر قرار به كشف استعدادهای برتر باشد، باید تمركز بیشتری روی دانش آموزان شهرستانی كه امكانات كمتری در اختیار دارند شود.
مسئله المپیاد مثل یك چرخه است، دانش آموزان برتر در المپیادها با هر ساله با معافیت در كنكور یا داشتن تراز بالا به تحصیل در دانشگاه های برتر كشور كه در تهران حضور دارند مشغول می شوند. به مرور زمان همین دانشجویان تبدیل به مدرسین دروس المپیادی می شوند كه با توجه به حضورشان در شهر تهران، تمركز تدریس در این شهر بیشتر می شود. در حال حاضر بزرگترین مشكل شهرستان ها كمبود اساتید برای تدریس دروس المپیادی است.
اما بخش زیادی از نقدها به المپیاد به مشوق ها برمیگردد، شاید مشوق ها بیشتر از چیزی باشد كه نیاز است. معافیت از كنكور، معافیت سربازی و دیگر مشوق ها چیزهایی هستند كه باعث می شود بعضا افرادی كه امكان تحصیل بهتر دارند، فقط برای دریافت این مشوق ها به المپیادها روی بیاورند. اما آیا وجود این مشوق ها كاملا اشتباه است؟!
شاید وجود این مشوق ها اشتباه باشد ولی متاسفانه به خاطر ضعف های سیستم آموزشی كشور، ما نیاز داریم كه مشوق هایی از بیرون برای دانش آموزان در نظر بگیریم.
اما با وجود تمام ضعف ها و مشكلات آیا در المپیادها شركت كنیم؟!
در سال های گذشته نخبگان و افراد بزرگی در كشور ما از طریق موفقیت در المپیادها چهره شدند، این افراد قطعا بدون المپیاد هم مسیر خود را پیدا می كردند، اما موفقیت در المپیاد بی تاثیر بر روی مسیر علمی آن ها نبوده است.
چیزی كه مشخص است این است كه المپیاد تنها ملاك بررسی نخبه بودن دانش آموزان نیست. اما دانش آموزان می توانند در مقاطع و رشته های مختلف، شانس خود را برای موفقیت در این حوزه امتحان كنند.