گزیدهای از پرونده ویژه رادیوم، روز 10 اردیبهشت.
گفتگو با دكتر سمانه جهانبخش روانشناس درباره قضاوت كردن.
قضاوت چیست؟
قضاوت یعنی تحلیل رفتار و گفتار دیگران، قضاوت كردن صرفاً تلاش ما برای ایجاد یك طبقهبندی از بهتر و بدتر، خوب و بد، درست و غلط و تعریف ارزش برای همه و هر چیزی است كه میبینیم. دیدگاه ما به اتقاقات و انسانها صفر و صدی و درست و غلط است.
به طور كلی قضاوت چگونه انجام میشود؟
به طور كلی دستگاه عصبی مغز ما شامل دو بخش است، دستگاه عصبی مركزی و دستگاه عصبی محیطی. اطلاعات بسیار زیادی در همین لحظه در دستگاه عصبی مركزی در جریان است و پس از اینكه تجزیه و تحلیل میشوند ما تصمیم میگیریم كه نسبت به آن پاسخ بدهیم یا خیر. 15 درصد قشر مغز انسان كارهای سادهای را انجام میدهد كه مربوط به كارهای حسی و حركتی است كه به آن قشر حسی حركتی گفته میشود و 85 درصد مربوط به كارهای عالی تر از قبیل قضاوت، تفكر، تكلم، پردازش اطلاعات، تجزیه و تحلیل و... است. به این 85 درصد قشر ارتباطی گفته میشود. نسبت این قشر ارتباطی در حیوانات در مقایسه با انسان خیلی كمتر است و هر چه كه حیوان جز حیوانات تكامل یافته باشد این نسبت بیشتر خواهد شد. مثلا در میمون 65 درصد قشر مغز آنها را قشر ارتباطی تشكیل میدهد.
پس قطعا ما نیاز به قضاوت داریم و تمام وجه تمایز انسان با سایر موجودات زنده در مغز و سیستم فكری ما سیستم پردازش اطلاعات ما و قضاوت ما است.
در نهایت وقتی از قضاوت حرف میزنیم، كجای مغز ما قضاوت میكند؟
دستگاه عصبی مركزی شامل چهار بخش است. كه شامل مغز، مخچه، ساقه مغز و نخاع میشود. قسمت فرونتال ( پیشانی) در مغز كار قضاوت اجتماعی را بر عهده دارد. كسانی در اثر تصادف یا زوال عقل این بخش از مغزشان آسیب میبیند، كارهای عجیب و غریب میكنند، لباس های عجیب میپوشند حتی ممكن است لباس نپوشند در مكان عمومی یا جوك های نامتعارف تعریف میكنند.