جوان گشت پنج شنبه و جمعه از ساعت 6:40 به مدت 80 دقیقه

فلسفه وجودی مساجد و تحول معماری آنها

مهندس ناصر مشهدی زاده، مهندس شهرسازی، مهمان برنامه جوانگشت در روز یكم اردیبهشت بود.
در این برنامه كه مقارن با نوزدهم ماه مبارك رمضان بود، درباره مساجد در جهان اسلام صحبت شد.

1401/02/20
|
15:31
|

مهندس ناصر مشهدی زاده در پاسخ به اینكه فلسفه وجودی مساجد چیست و اینكه چرا چنین مكانی برای عبادتگاه اختصاص شده است، گفت: «تمام جهان هستی عرصه خلقت خداوندی است و بشر در طول تاریخ خودش می‌تواند در هر جا با خداوند ارتباط برقرار كند، اما همواره دوست داشته كه مكانی مختص عبادت بسازد و در همه ادیان كه انسان حس می‌كند خدایی وجود دارد، عبادتگاهی ساخته شده است.»
وی با اشاره به جمله معروف «خداوند جهان را ساخت و مسلمانان مسجد ساختند»، گفت: «این جمله برای این گفته می‌شود كه زیباترین عبادتگاه را مسلمانان ساختند و توجهی كه آنها به مساجد داشتند تا بتوانند زیبایی‌های خلقت را در آنجا متجلی كنند، باعث شكل‌گیری مساجد از صدر اسلام تا كنون و تفاوت آن با دیگر عبادتگاه‌ها شد.»
مهندس مشهدی زاده ادامه داد: «اولین مسجد جهان اسلام در مدینه از سوی پیامبر (ص) به ابعاد 56 در 56 متر و به سادگی هر چه تمام‌تر ساخته شد. این مسجد و سایر مساجد هم عملكردهای گوناگونی داشتند.
مساجد اولیه بر خلاف بعضی از مذاهب كه عبادتگاه‌هایی مختص عبادت -حتا فردی- داشتند، با تاكید بر حضور جمعی، كاركردهای سیاسی، اجتماعی و حتا درمانی را در خود جای می‌دادند.
این موضوعی است كه امروزه هم در مساجد جامعه اسلامی شاهد آن هستیم و در كشور ما هم چند عملكردی مساجد و گفت‌وگوها و مشورت‌ها در آن صورت می‌گیرد.»
تحول در ساخت و معماری مساجد
وی ادامه داد: « مساجد دوران صدر اسلام ساده بودند و بی‌پیرایگی خودشان را حفظ می‌كردند و در طول زمان دچار تحولاتی شدند.
یك دوره خاص در بنی‌امیه وجود دارد كه ولید اول سه مسجد بزرگ و باشكوه در دمشق، بیت‌المقدس و مدینه می‌سازد كه سرآغازی بر ساخت مساجد ویژه است.
در دوره سلجوقیان، بین 700 تا 800 سال پیش، یك اوج مسجدسازی و اوج معماری با آجر و تزئینات آجری به وجود می‌آید كه شاهكارهایی در معماری با جزئیات داشتند. مثل مسجد جامع اصفهان و سایر مساجد شهرهای بزرگ.
یك دوره اوج دیگر هم در دوران صفوی داریم كه كاشی‌كاری و رنگ و طرح‌های اسلیمی وارد معماری مساجد می‌شود كه شاهكارهایی نظیر مسجد امام اصفهان و مسجد شیخ لطف‌الله را شامل می‎شود.
همچنین در دوره قاجار هم كارهای خاصی وجود دارد كه نیاز به بحث بیشتر دارد.»
گفتنی است برنامه جوانگشت روزهای پنجشنبه و جمعه از ساعت 6:40 به مدت 80 دقیقه از شبكه رادیویی جوان پخش می‌شود

دسترسی سریع
جوان گشت