عرفان خطیبزاده، پژوهشگر و مدرس تئاتر، در برنامه تماشاخانه در رادیو جوان، گفت: «حرف آگوستو بوال این بوده است كه ما باید در دل مردم برویم همان طور كه كلیساها توی خیابانها میآیند و مردم را جذب میكنند، همان طور هم تئاتر باید در دل مردم برود
در ادامه قسمت دوم صحبتهای عرفان خطیبزاده را درباره تئاتر پداگوژیك، میخوانیم.
همان طور كه میدانیم ارسطو در عصر یونان درباره كاتارسیس صحبت كرده بود كه چطور یك اثر تراژدی میتواند روی تماشاگر تاثیر بگذارد، چطور میتواند عواطف و احساساتش را تغییر بدهد یا متحول كند.
بر این اساس اگر نگاه كنید آن تغییرات و كنشها با مردم، تماشاگران و بچهها اتفاق میفتد.
این مبحث كه تاثیر هنر و آن تئاتر، روی مردم را به صورت فزایندهای مثبت و درست پیش برود و بیتفاوت نباشیم نسبت به تفكراتی كه مردم از تماشاگران داشتند، آگوستو بوال این را خیلی جلو میبرد و با سیستمی كه داشته در این امر پیشرو میشود و مخالف ارسطو بوده است.
ارسطو گفته بود بازیگران روی تماشاگران تاثیر میگذارند، بازیگر و تماشاگر. اما آگوستو بوال نظریهای میدهد به اسم تماشاگر بازیگر، بازیگر تماشاگر. یعنی جایگاه اینها عوض میشود.
او تئاترهایی را رقم میزند كه در آنها یك جاهایی ما بازیگر را داریم و یك جاهایی تماشاگری كه بازیگر را مشاهده میكند، تماشاگر جایش را با بازیگر عوض میكند.
آن وقت شروع میكند این عمل را روی صحنه و در خیابان انجام دادن.
آگوستو بوال یك كارگردان حرفهای صحنه بوده و بعد میرود به سمت تئاتر خیابانی و تئاتر شورایی.
مبحثی را كه میخواهیم در مورد آن صحبت كنیم، پیرامون همین قضیه است.
وقتی از تئاتر پداگوژیك صحبت میكنیم مشخصا باید از تئاتر كاربردی هم صحبت كنیم.
تئاتری كه در زندانها اتفاق میفتد برای زندانیها، تئاتری كه در مدرسه برای بچهها اتفاق میفتد، تئاتری كه در بیمارستانها و مراكز درمانی كه وارد تئاتر درمانی میشود.
تئاتری كه وارد ارگانهای مختلف انسانی میشود نه اینكه صرفا بخواهد یك ارگان فرهنگی یا هنری باشد.
حرف آگوستو بوال این بوده است كه ما باید در دل مردم برویم همان طور كه كلیساها توی خیابانها میآیند و مردم را جذب میكنند، همان طور هم تئاتر باید در دل مردم برود و آنها را جذب كند.
آگوستو بوال سعی میكند از این نظریه استفاده كند و تئاتری را پایهگذاری كند به اسم تئاتر سركوب شدگان.
در این تئاتر سركوب شدگان، آگوستو بوال سعی میكند كه یك وجه اجتماعی و به نوعی سیاسی به تئاتر پداگوژیكش بدهد.
یعنی به آنهایی كه ظلم شده است بگوید شما از دست كارفرمای خود شاكی هستید، خب بیایید این را به صورت یك نئاتر شورایی كار كنیم و همه كارگران جمع شوند و ما نقشها را پخش كنیم.
حالا یك جاهایی كار دارد اجرا میشود، متوقف میشود، از تماشاگران میخواهد كه مثلا فلان تماشاگر، تو اگر جای مدیر بودی یا جای این كارگر بودی، چكار میكردی؟ چه اقدامی انجام میدادی؟
آگوستو بوال سعی كرد این رویكرد را جلو ببرد.
برنامه تماشاخانه پنجشنبهها ساعت 16 از رادیو جوان پخش میشود.