علیرضا محمودی ایرانمهر، در بخش میز آموزش نویسندگی برنامه كافه رادیو، درباره نقطه عطف در داستان گفتوگو كرد.
علیرضا محمودی ایرانمهر در مورد نقطع عطف هر داستان در گفتگو با برامه كافه رادیو بیان كرد:
از ویژگیهای خیلی مهم داستان، نقطه عطف است كه داستان حتما به آن نیاز دارد.
نقطه عطف یعنی نقطه چرخش، جایی كه مسیر داستان تغییر میكند یا به یك لایه دیگر، لایه تازه و متفاوتی از داستان حركت میكند.
مثلا اگر یك شخصیت را معرفی میكنید كه خیلی مظلوم است و دلمان برایش میسوزد، وسط داستان ممكن است اتفاقی بیفتد كه متوجه شویم خیلی هم آدم مظلومی نیست، شاید جایی كار بدی كرده است یا یك اتفاق یا حرفی زده كه الان دارد تاوان آن را پس میدهد، این میشود نقطه عطف، یك نقطه چرخش، یك نقطه لولا.
دقیقا همان طور كه در، روی لولای خودش میچرخد، داستان هم لولاهایی دارد كه درون آنها میچرخد و به یك مسیر تازه میرود.
اساسا ما در داستان به این لولا و به این نقطه عطف نیاز داریم برای اینكه داستان غافلگیر كننده باشد و ما را به یك فضایی ببرد كه نتوانیم پیشگیری كنیم و بتوانیم از آن لذت ببریم.
اگر داستان قابل پیشبینی باشد، از جایی شروع شود و ما فكر كنیم این آدم خیلی مظلوم بود تا آخر هم همین طور نگاه كنیم و متوجه هیچ چیزی در ارتباط با آن آدم نشویم، میگوییم خب اصلا چرا من این داستان را میخواندم؟ مگر خودم نمیدانم كه ممكن است همچین چیزی وجود داشته باشد؟
اما وقتی داستان ما را غافلگیر میكند و یك نقطه عطف دارد و جایی میچرخد و به یك مسیر تازهای حركت میكند، آن وقت ما از خواندن داستان لذت بیشتری میبریم.
احساس نمیكنیم چیزی را خواندیم كه خودمان هم از قبل میدانستیم و جذابیتی برای ما ندارد و قابل پیشبینی بوده است.
بنابراین همیشه توجه داشته باشید كه هر داستانی حداقل یك نقطه عطف نیاز دارد، جایی كه مسیر داستان عوض میشود، یا ما یك لایه تازه از شخصیت را میبینیم یا وارد یك فضای تازهای از قصه و ماجراها میشویم.
اگر داستان ما دو یا سه نقطه عطف داشته باشد، طبیعتا با داستان پیچیدهتر، جذابتر و غافلگیر كنندهتری روبهرو میشویم.
در داستانهای كوتاه هم میشود این كار را انجام داد. مثلا اگر داستانهای چخوف را در نظر بگیرید، خیلی ساده هستند اما همیشه در پایان آنها یك نقطه عطف دارد، یك گرهشایی دارد یا یك لحظهای دارد كه ما را غافلگیر میكند.
برنامه كافه رادیو شنبه تا چهارشنبه از ساعت 15 به مدت 40 دقیقه به طور زنده از رادیو جوان پخش میشود.