شهید سید مرتضی آوینی در شهریور سال 1326 در شهر ری متولد شد تحصیلات ابتدایی و متوسطه‌ی خود را در شهرهای زنجان، كرمان و تهران به پایان رساند و سپس به عنوان دانش‌جوی معماری وارد دانشكده‌ی هنرهای زیبای دانشگاه تهران شد او از كودكی با هنر انس داشت؛ شعر می‌سرود داستان و مقاله می‌نوشت و نقاشی می‌كرد تحصیلات دانشگاهی‌اش را نیز در رشته‌ای به انجام رساند كه به طبع هنری او سازگار بود ولی بعد از پیروزی انقلاب اسلامی معماری را كنار گذاشت و به اقتضای ضرورت‌های انقلاب به فیلم‌سازی پرداخت.
سال‌های 1368 تا 1372 دوران اوج فعالیت مطبوعاتی شهید آوینی است. آثار او در طی این دوره نیز موضوعات بسیار متنوعی را شامل می‌شود. هرچند آشنایی با سینما در طول مدتی بیش از ده سال مستندسازی و تجارب او در زمینه‌ی كارگردانی مستند و به خصوص مونتاژ باعث شد كه قبل از هرچیز به سینما بپردازد. ولی این مسئله موجب بی‌اعتنایی او نسبت به سایر هنرها نشد. او در كنار تالیف مقالات تئوریك درباره ماهیت سینما و نقد سینمای ایران و جهان، مقالات متعددی در مورد حقیقت هنر، هنر و عرفان، هنر جدید اعم از رمان، نقاشی، گرافیك و تئاتر، هنر دینی و سنتی، هنر انقلاب و... تالیف كرد كه در ماهنامه‌ی "سوره" به چاپ رسید. طی همین دوران در خصوص مبانی سیاسی. اعتقادی نظام اسلامی و ولایت فقیه، فرهنگ انقلاب در مواجهه با فرهنگ واحد جهانی و تهاجم فرهنگی غرب، غرب‌زدگی و روشن‌فكری، تجدد و تحجر و موضوعات دیگر تفكر و تحقیق كرد و مقالاتی منتشر نمود.

آوینی روز بیستم فروردین 1372 در منطقه فكه در حال بررسی لوكیشن فیلم مستند شهری در آسمان، به همراه محمد سعید یزدان پرست با مین برخورد كرد و بر اثر اصابت تركش مین باقی مانده از جنگ ایران و عراق به شهادت رسید.