16 آذر، نماد استكبارستیزی قشر دانشجوی ایرانی است.
16 آذر هر سال به یاد واقعه شهادت سه دانشجوی دانشكده فنی دانشگاه تهران كه درسال 1332 در اعتراض به دخالت بیگانگان در ایران توسط نیروهای نظامی حكومت پهلوی كشته شدند، گرامی داشته می شود.
چند هفته پس از وقایع كودتای 28 مرداد، اعلام شد كه روابط ایران و بریتانیا (كه در زمان نخست وزیری مصدق قطع شده بود) از سر گرفته خواهد شد و ریچارد نیكسون نایب ریاست جمهوری وقت آمریكا برای دیدار رسمی به ایران خواهد آمد. این موضوع بهانه لازم برای اعتراضات را فراهم كرد و در 14 آذر به سفارش نهضت مقاومت ملی، دانشجویان فعال به سخنرانی در كلاس ها پرداختند و ناآرامی تمامی محوطه دانشگاه تهران را فرا گرفت. دولت وقت برای پیشگیری از هرگونه اقدام بعدی تصمیم به سركوب اعتراضات گرفت. سربازان و نیروهای ویژه ارتشی پس از هجوم به دانشگاه، به كلاس های درس حمله كرده و صدها دانشجو را بازداشت و زخمی نمودند. نیروهای امنیتی در دانشكده فنی، اقدام به شلیك تیر كردند كه موجب مرگ سه دانشجوی این دانشكده به نام های احمد قندچی، آذر (مهدی) شریعت‌رضوی و مصطفی بزرگ‌نیا شد. فردای آن روز نیكسون به ایران آمد و دكترای افتخاری در رشته حقوق را در دانشگاه تهران كه در اشغال مشهود نیروهای نظامی بود، دریافت كرد.
وقایع آذر 1332، نمایانگر واكنش دولت كودتا به فعالیت های دانشجویی بود و به دنبال آن سركوب نظام‌مند تمامی اشكال دیگر مخالفت ها، روی داد.
16 آذر، توسط كنفدراسیون دانشجویان ایرانی خارج از كشور كه مركز اجتماع و مباحثه مخالفان حكومت پهلوی در خارج از ایران بود، روز دانشجو نامیده شد.
