رضا دانشمند، روانپزشک اعتیاد، در گفت و گو با برنامۀ رادیوم رادیو جوان دربارۀ اعتیاد اظهار داشت: مغز ما قابلیت پیچیده‌ای برای پذیرفتن شرایط دارد و در بعضی مواقع شرایط را بسیار ساده به عادت تبدیل می‌کند. این امر به بقا کمک می‌کند، علاوه بر این سبب استفادۀ بیشتر از ظرفیت‌های مغزی می‌شود. بنابراین خیلی از عوامل تکرارشونده در زندگی کم‌کم از پردازش‌های عالی مغز جدا و به عادت‌ها تبدیل می‌شوند و انرژی زیادی برای آن صرف نمی‌کند و آن انرژی را به مسائل جدید‌تر معطوف می‌کند.

وی با اشاره به علت‌های نپرداختن به مسئلۀ اعتیاد در سطح جامعه بیان کرد: مهم‌ترین دلیل آن انگ‌ اجتماعی‌ است که همیشه همراه اعتیاد بوده است‌. اعتیاد با سایر بیماری‌ها یک تفاوت اساسی دارد و آن این است که جنبه‌های غیرفردی و اجتماعی آن بسیار جدی و پررنگ است. شیوع اعتیاد در مقایسه با بیماری‌های مزمن دیگر قابل مقایسه است، اما اعتیاد محدود به فرد نیست و آسیب اجتماعی و خانوادگی را در پی دارد.

دانشمند ادامه داد: مثلا اطرافیان فردی که دیابت دارد دل‌نگران او هستند، اما در نهایت چهارچوب زندگی آنان بهم نمی‌ریزد، اما دربارۀ اعتیاد این‌گونه نیست و آسیب‌های بیماری به سرعت خانواده و محیط پیرامون را دربرمی‌گیرد و کسی که مصرف‌کنندۀ مواد مخدر است تقریبا 2 یا 3 نفر از اعضای خانواده‌اش را درگیر می‌کند، سپس موجب ایجاد بار منفی می‌شود.

روانپزشک اعتیاد با تاکید بر اینکه مداخلۀ به‌ هنگام بسیار ضروری است گفت: نگرانی‌ای که دربارۀ انگ اجتماعی در مقایسه با سایر بیماری‌ها وجود دارد این است که فرد بیماری را پنهان کند و فرصت مداخلۀ به‌هنگام را از دست می‌دهد و قطعا اطرافیان فرد هم درگیر مسئله خواهند شد.

وی با اشاره به اینکه موضوع انکار در اعتیاد شریح کرد: در بعضی موارد انکار کردن فقط از طرف مصرف کننده نیست و اطرافیان او نیز این اقدام را انجام می‌دهند. انکار کردن جزو قابلیت‌های پیچیده مغزی ماست که پس از شنیدن اخبار ناخوشایند در مرحلۀ اول آن را نادیده می‌گیریم. امروزه در جامعه شهری نداشتن اطلاعات دربارۀ اعتیاد توجیه قابل قبولی نیست و این امر برگرفته از انکار است.

دانشمند افزود: اگر ماهیت انجام دادن رفتاری احساس لذت به فرد ندهد و دردی را از او دور نکند، آن رفتار تکرار نمی‌شود. ممکن است در اولین تجارب مصرف مشکلات فرد بهبود یابد، اما نکتۀ مهم این است که وقتی احساس لذت را با شتاب بیشتری از مغز طلب می‌کنیم، منابع مغزی را هم تخلیه می‌کنیم.

و بعد از مدت زمانی آن منابعی که احساس لذت در مغز برای فرد ایجاد می‌کرده است از بین می‌بریم و با فشار بیشتر در مدت زمان کوتاه منابع را تخلیه می‌کنیم، بنابراین پس از مدتی این منابع پاسخگو نخواهند بود و پس از مدتی فرد به نقطه‌ای می‌رسد که مصرف مواد دیگر لذت بخش نیست و به رفتار اجبارگونه تبدیل می‌شود، یعنی فرد از مواد استفاده می‌کند تا حال بدی نداشته باشد و دورۀ تخریب و آسیب‌های ناشی از اعتیاد آغاز می‌شود و با وجود همۀ مشکلات مصرف مواد روی زندگی فرد سایه می‌اندازد.

روانپزشک اعتیاد در پایان با اشاره به درمان اعتیاد تصریح کرد: منو یا روش‌های درمان اعتیاد بسیار گسترده است و شامل گزینه‌های زیادی می‌شود. دو شبکۀ ارائه اعتیاد و مقابله با اعتیاد در موضوع اعتیاد نقش دارند و متاسفانه شبکۀ ارائه دهنده بسیار منسجم‌تر و هماهنگ‌ترند. پراکندگی گسترده‌ای که در گزینه‌های گوناگون درمان وجود دارد و گاهی اوقات با یکدیگر همسو نیستند و مشکلاتی به وجود می‌آورند. ایجاد مرکز تخصصی درمان اعتیاد معتبر برای مشاوره دادن بسیار کمک کننده است.